Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Dziedzic Sędziowie Sędzia WSA Adam Jutrzenka-Trzebiatowski Asesor WSA Jarosław Piątek (spr.) Protokolant sekr. sąd. Małgorzata Zacharia-Gardzielewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2020 r. sprawy ze skargi A.W. na uchwałę Rady Miejskiej [...] z dnia 26 września 2019 r. nr XVI/136/19 w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego oddala skargę.
Rada Miejska w [...], działając na podstawie art. 383 § 1 pkt 2 i § 2 w zw. z art. 11 § 1 pkt 5 w zw. z art. 10 § 1 pkt 3 lit. a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 754, dalej k.w.) podjęła w dniu 31 stycznia 2019 r. uchwałę Nr V/40/19 w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miejskiej A.W. z powodu utraty prawa wybieralności.
W uzasadnieniu uchwały wskazano, że A.W. w dniu 21 stycznia 2019 r. na swój wniosek wpisany został do rejestru wyborców Gminy [...], co skutkowało wygaśnięciem mandatu radnego. W myśl bowiem art. 11 § 1 pkt 5 k.w. prawo wybieralności do organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania do tego organu. Prawo wybierania do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady (art. 10 § 1 pkt 3 k.w.). Zmiana miejsca zamieszkania na miejscowość położoną poza obszarem Gminy [...] - Miasto powoduje utratę prawa wybieralności do Rady Miejskiej, co skutkuje wygaśnięciem mandatu.
W wyniku skargi wniesionej na powyższą uchwałę przez A.W. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp. Sąd wyrokiem z dnia 3 kwietnia 2019 r., sygn. akt II SA/Go 99/19 stwierdził jej nieważność.
Według Sądu z treści uchwały, jej uzasadnienia oraz dołączonych do niej dokumentów wynika, że organ nie poczynił ustaleń dotyczących miejsca zamieszkania skarżącego, w szczególności nie odniósł się do jego twierdzeń oraz przedstawionych dowodów. Treść uchwały wskazuje, że wpis danych w rejestrze wyborców organ uznał za wiążący dla określenia cenzusu domicylu, czyli wymogu stałego zamieszkania na obszarze jednostki samorządu terytorialnego, w której dana osoba kandyduje, a następnie - w przypadku nabycia i objęcia mandatu - sprawowania na tym obszarze mandatu. Pogląd ten Sąd uznał za błędny, zwracając uwagę, iż w świetle judykatury i doktryny cenzus domicylu jest ustalany na podstawie elementów faktycznych i wolitywnych, które wspólnie determinują miejsca zamieszkania danej osoby fizycznej.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż organ miał więc obowiązek przeprowadzić z urzędu dokładną i pełną analizę całokształtu okoliczności mających na celu ustalenie, czy rzeczywiście doszło do zmiany przez skarżącego stałego miejsca zamieszkania, w tym w szczególności rozważyć i ocenić dowody przedstawione przez skarżącego oraz okoliczności, na podstawie których doszło do umieszczenia skarżącego w rejestrze wyborców gminy. Sąd zauważył, iż nawet jeśli wpis do rejestru wyborców gminy został dokonany na skutek oświadczenia skarżącego A.W., to w dacie podejmowania kontrolowanej w niniejszym postępowaniu uchwały nie zostało wyjaśnione czy skarżący rzeczywiście zmienił miejsce zamieszkania, czy też złożył nieprawdziwe oświadczenie nadal zamieszkując na terenie gminy.
Sąd wskazał również, iż określony w art. 383 § 2 k.w. termin na podjęcie przez radę uchwały o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego (miesiąc od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu) ma charakter instrukcyjny, a jego upływ nie pozbawia rady prawa do podjęcia rozstrzygnięcia.