Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Żurawik, Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski (spr.),, Sędzia NSA Łucja Franiczek, Protokolant specjalista Ewa Jędrasik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 października 2018 r. sprawy ze skargi A. G. na postanowienie Wojewody Śląskiego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie zmiany nazwiska oddala skargę.
Postanowieniem Nr [...] z dnia [...] roku, wydanym na podstawie art. 261 § 2 i 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.), dalej k.p.a., w związku z art. 1 ust. 1, art. 4, art. 5 ust. 1, art. 6, art. ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U z 2016 r. poz. 1827 ze zm.), dalej u.o.s., Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Z. zwrócił A. G. podanie z dnia [...] r., dotyczące wydania decyzji o zmianie imienia i nazwiska.
W treści uzasadnienia wskazano, że zgodnie z art. 5 ust. 1 u.o.s. obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli wskutek dokonanego przez nie zgłoszenia lub na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowej, albo jeżeli na ich wniosek wydaje się zaświadczenie lub zezwolenie. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy, obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej. Z uwagi na to, że w chwili złożenia wniosku o zmianę imienia i nazwiska wnioskodawca nie dokonał zapłaty opłaty skarbowej na rachunek Urzędu Miasta w Z. - pismem z dnia [...] r. wnioskodawca został wezwany do uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 37 zł, a także do przedłożenia oryginału dowodu zapłaty powyższej opłaty na adres Urzędu Stanu Cywilnego w Z. w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. W piśmie tym również wyjaśniono, że z opłaty skarbowej zwolnione są jedynie osoby przedstawiające zaświadczenia o korzystaniu ze świadczeń pomocy społecznej z tytułu ubóstwa. Przepisy u.o.s. nie dają Kierownikowi Urzędu Stanu Cywilnego kompetencji do ustalania i oceny sytuacji majątkowej osób, które winny uiścić należną opłatę skarbową. W zakresie zwolnienia osoby fizycznej od opłaty skarbowej, organ związany jest treścią zaświadczenia ośrodka pomocy społecznej o korzystaniu ze świadczeń z powodu ubóstwa. Z uwagi na to, że w wyznaczonym terminie nie została uiszczona należna opłata skarbowa podanie podlega zwrotowi.
Zażalenie od powyższego postanowienia wniósł wnioskodawca wskazując, iż zwrot wniosku o zmianę imienia i nazwiska jest dyskryminacją ze względu na jego pobyt w zakładzie karnym. Nadto wskazał, że nie wydano decyzji w przedmiocie zwolnienia go z opłaty skarbowej, a pomimo to wniosek zwrócono.
Wojewoda Śląski zaskarżonym postanowieniem, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 144 oraz art. 261 § 2 k.p.a., utrzymał w mocy postanowienie organu I instancji. W treści uzasadnienia stwierdzono, że w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek podlega opłacie skarbowej. Od decyzji o zmianie nazwiska i imienia (imion) albo nazwiska lub imienia (imion) winna być wniesiona opłata skarbowa w wysokości 37 zł. Zobowiązanie uiszczenia opłaty skarbowej powstaje z mocy prawa z chwilą zaistnienia sytuacji, z którymi ustawa wiąże powstanie obowiązku zapłaty opłaty skarbowej. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej powstaje z chwilą dokonania zgłoszenia lub złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej. W takim przypadku opłatę skarbową należy uiścić "z góry". Brak zapłaty należnej opłaty skarbowej w zasadzie powoduje nierozpatrzenie wniosku, chyba że dokonującym zgłoszenia lub składającym wniosek jest podmiot zwolniony z obowiązku uiszczania opłaty skarbowej na podstawie przepisów u.o.s. Zgodnie z treścią art. 261 k.p.a., jeżeli strona nie wpłaciła należności tytułem opłat i kosztów postępowania, które zgodnie z przepisami powinny być uiszczone "z góry", organ administracji publicznej prowadzący postępowanie wyznaczy jej termin do wniesienia tej należności. Jeżeli w wyznaczonym terminie należności nie zostaną uiszczone podanie podlega zwrotowi lub czynność uzależniona od opłaty zostanie zaniechana (§ 2); na postanowienie w sprawie zwrotu podania służy zażalenie (§ 3). Organ powinien jednak załatwić podanie mimo nieuiszczenia należności, jeżeli za niezwłocznym załatwieniem przemawiają względy społeczne lub wzgląd na ważny interes strony, jeżeli wniesienie podania stanowi czynność, dla której jest ustanowiony termin zawity lub jeżeli podanie wniosła osoba zamieszkała za granicą.