Zaświadczenie, wydawane na podstawie par. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 1998 r. w sprawie sposobu zaliczania wartości nieruchomości pozostawionych za granica na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste oraz sposobu ustalania wartości tych nieruchomości /Dz.U. nr 9 poz. 32/, jest podstawą do zaliczenia wartości mienia pozostawionego za granicą na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste w toku dokonywania czynności cywilnoprawnych, o jakich mowa w art. 27 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741 ze zm./.
Kierownik Urzędu Rejonowego w S. decyzją z 28.12.1997 r. powołując się na przepis art. 81 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./, odmówił uwzględnienia wniosku Bronisława W. o przyznanie rekompensaty za nieruchomość pozostawioną za granicą.
W uzasadnieniu decyzji wskazano, że Bronisław W. w dniu 17.12.1997 r. wystąpił o przyznanie mu rekompensaty za nieruchomość położoną w miejscowości P. powiat O. województwo Grodno.
Właścicielem przedmiotowej nieruchomości o powierzchni 7 ha zabudowanej domem mieszkalnym, dwoma oborami i łaźnią był jego ojciec Bronisław W. syn Kazimierza. W 1947 r. nieruchomość tą przejął Kołchoz, a jej właściciel był w nim zatrudniony.
Bronisław W. syn Kazimierza zmarł w miejscowości P. w 1969 r. lub 1971 r. nigdy nie opuszczając Białorusi. Uwzględniając powyższe okoliczności organ administracji wskazał, że nie zostały spełnione przesłanki do przyznania ekwiwalentu, gdyż właściciel nieruchomości nie pozostawił jej za granicą, bowiem nigdy nie powrócił do kraju.
W tej sytuacji wnioskodawcy, jako synowi poprzedniego właściciela nie przysługują uprawnienia określone w art. 81 ust. 1 cyt. ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.
W odwołaniu od decyzji Bronisław W. syn Bronisława zarzucił. że gospodarstwo ojca przymusowo przejęto dla potrzeb kołchozu, a on i ojciec zostali skazani na 2 lata pobytu w łagrach.
Z uwagi na przymusowe przejęcie gospodarstwa należy mu się odpowiednia rekompensata.
Nie uwzględniając tego odwołania Wojewoda S. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję w dniu 6 lutego 1998 r. wskazując, że ojciec wnioskodawcy nie pozostawił nieruchomości poza granicami, nigdy nie opuścił Białorusi, a grunty wraz z zabudowaniami przejęte zostały przez kołchoz.
Powołując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia art. 212 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /Dz.U. nr 115 poz. 741/ organ odwoławczy wskazał, że stan prawny w omawianym zakresie nie uległ zmianie, wobec czego brak jest podstaw prawnych do uznania żądań wnioskodawcy.
Rozpoznając sprawę na skutek skargi Bronisława W. Naczelny Sąd Administracyjny, nie będąc związany jej granicami /por. art. 51 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ zważył, co następuje:
Okoliczności faktyczne sprawy są niesporne, gdyż z wniosku skarżącego wynika, że domagał się on przyznania rekompensaty za majątek, którego właścicielem był jego ojciec.
Nieruchomość zabudowana znajdująca się na terenach, które w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. nie wchodzą w skład obecnego obszaru Państwa Polskiego w 1947 r. przymusowo została przejęta przez kołchoz, w którym następnie pracował jej właściciel.
Rozstrzygnięcie wniosku wymagało zatem dokonania ustaleń czy spełnione zostały określone w art. 212 ust. 1 cyt. ustawy o gospodarce nieruchomościami przesłanki do przyznania ekwiwalentu za mienie pozostawione za granicą.