Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jolanta Górska (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Jacek Hyla Sędzia WSA Jolanta Sudoł po rozpoznaniu w dniu 25 sierpnia 2021 r. w Gdańsku w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi R. S. na postanowienie Prezesa Sądu Okręgowego z dnia 7 maja 2021 r. nr [...] w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania w sprawie udostępnienia informacji publicznej stwierdza nieważność zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia Prezesa Sądu Rejonowego z dnia 9 marca 2021 r. nr [...].
R. S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na postanowienie Prezesa Sądu Okręgowego z dnia 7 maja 2021 r., [...], w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania w sprawie udostępnienia informacji publicznej.
Zaskarżone postanowienie zostało wydane w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Decyzją z dnia 15 stycznia 2021 r. Prezes Sądu Rejonowego odmówił skarżącemu udostępnienia informacji publicznej.
W dniu 2 marca 2021 r. skarżący wniósł odwołanie od tej decyzji wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia.
Postanowieniem z dnia 9 marca 2021 r. Prezes Sądu Rejonowego odmówił przywrócenia skarżącemu terminu do wniesienia odwołania, pouczając o przysługującym prawie wniesienia zażalenia na to postanowienie.
Zgodnie z pouczeniem skarżący wniósł zażalenie na powyższe postanowienie.
Następnie, Prezes Sądu Okręgowego zaskarżonym postanowieniem oddalił zażalenie skarżącego w sprawie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Sądu Rejonowego. W uzasadnieniu tego postanowienia organ odwoławczy powołał się na przepisy art. 58 § 1 i art. 134 k.p.a., podzielając stanowisko Prezesa Sądu Rejonowego co do braku podstaw do przywrócenia terminu.
W skardze skarżący wniósł o zmianę obu postanowień i przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Kontrola legalności, przeprowadzona na podstawie art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2021 r., poz. 137) oraz art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.) - zwanej dalej p.p.s.a., wykazała, że wydane w sprawie postanowienia organów obu instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania, uzasadniającym stwierdzenie ich nieważności.
I tak, postanowienie Prezesa Sądu Rejonowego zapadło z naruszeniem przepisów o właściwości.
Zgodnie z treścią art. 59 § 1 k.p.a. o przywróceniu terminu postanawia właściwy w sprawie organ administracji publicznej. Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.
Stosownie jednakże do treści art. 59 § 2 k.p.a. o przywróceniu terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia postanawia ostatecznie organ właściwy do rozpatrzenia odwołania lub zażalenia.
Przywrócenie terminu do wniesienia odwołania należy zatem do wyłącznej kompetencji organu odwoławczego. Przepis art. 59 § 2 k.p.a. reguluje bowiem właściwość organu administracji publicznej do rozpatrzenia sprawy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania lub zażalenia. Tym organem jest w niniejszej sprawie Prezes Sądu Okręgowego. Postanowienie Prezesa Sądu Rejonowego, orzekające w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, zapadło zatem z oczywistym naruszeniem przepisu art. 59 § 2 k.p.a. Organ I instancji po wpłynięciu odwołania wraz wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia odwołania powinien bowiem przekazać odwołanie wraz z tym wnioskiem do organu odwoławczego. Kompetencja organu I instancji kończy się w momencie wydania przez ten organ decyzji kończącej postępowanie w instancji. Organ I instancji może jedynie uwzględnić odwołanie na podstawie art. 132 k.p.a.
Zgodnie zaś z treścią art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a. nieważna jest decyzja, która wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości.
Przepis art. 126 k.p.a. stanowi natomiast, że do postanowień, od których przysługuje zażalenie, oraz do postanowień określonych w art. 134 stosuje się art. 156-159.
Postanowienie Prezesa Sądu Rejonowego jest zatem nieważne, jako że zostało wydane z naruszeniem przepisów o właściwości.
Z kolei, postanowienie Prezesa Sądu Okręgowego, oddalające zażalenie wniesione od postanowienia Prezesa Sądu Rejonowego, wydane zostało z rażącym naruszeniem prawa, o jakim mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., co także uzasadnia stwierdzenie jego nieważności. Organ odwoławczy nie uwzględnił bowiem faktu, że postanowienie organu I instancji zostało wydane z naruszeniem przepisów o właściwości, co powinno skutkować jego wyeliminowaniem z obrotu prawnego w toku postępowania administracyjnego.
Z uwagi na powyższe, Sąd stwierdził nieważność obu wydanych w sprawie postanowień na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.
Sprawa została rozpoznana przez Sąd w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 119 pkt 3 p.p.s.a., który stanowi, że w przypadku, gdy przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów (art. 120 p.p.s.a.).