Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Dorota Jadwiszczok Asesor WSA Magdalena Dobek-Rak Protokolant Asystent sędziego Krzysztof Pobojewski po rozpoznaniu w dniu 11 września 2018 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi Gminy Miasta na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia 30 marca 2018 r. nr [...] w przedmiocie nieważności uchwały nr [...] Rady Miasta z dnia 22 lutego 2018 r. w sprawie ustalenia zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, na terenie Miasta 1. uchyla zaskarżone rozstrzygniecie nadzorcze, 2. zasądza od Wojewody na rzecz Gminy Miasta kwotę 797 zł. (słownie złotych siedemset dziewięćdziesiąt siedem) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
W dniu 22 lutego 2018 r. Rada Miasta podjęła uchwałę nr XLVIII/1465/18 w sprawie ustalenia zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych oraz ogrodzeń, ich gabarytów, standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być wykonane, na terenie miasta G. (dalej uchwała albo uchwała krajobrazowa). Uchwała została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa z dnia 19 marca 2018 r. pod pozycją [..].
Rozstrzygnięciem nadzorczym z 30 marca 2018 r. Wojewoda stwierdził nieważność uchwały w części dotyczącej:
1) w zakresie "reklam wyborczych":
a) § 4 ust. 1 pkt 27;
b) §13 ust. 7;
c) §14 ust. 6;
d) §15 ust. 6;
e) §17 ust. 6;
f) §18 ust. 6;
2) w zakresie odległości reklam i urządzeń reklamowych od skrzyżowań, przejazdów kolejowych, mostów, wiaduktów, estakad oraz tuneli:
a) §13 ust. 4 pkt 10 lit. f;
b) §15 ust. 4 pkt 3 lit. b i lit. f;
c) §16 ust. 4 pkt 3 lit. b tiret pierwsze i lit. f;
d) § 17 ust. 4 pkt 3 lit. a tiret pierwsze, lit. f oraz pkt 4 lit. d;
e) §18 ust. 4 pkt 3 lit. a tiret pierwsze, lit. b tiret pierwsze, lit. d oraz lit. f;
3) w zakresie "utrzymywania" urządzeń reklamowych:
a) §5 ust. 1 pkt 5 lit. a, b, c, w zakresie słów "i utrzymanie";
b) §6 ust. 2 pkt 1, 2, 3, 4, 5, w zakresie słów "i utrzymanie";
c) §9 pkt 2 lit. h tiret pierwsze, drugie w zakresie słów "i utrzymywanie" oraz tiret trzecie, czwarte i piąte.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Wojewoda wskazał, że jako podstawę prawną uchwały wskazano art. 37a ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1073,dalej jako "u.p.z.p.").
W § 4 ust. 1 pkt 27 uchwały Rada Miasta zdefiniowała pojęcie "reklama wyborcza" wskazując, że jest to "materiał wyborczy, referendalny lub reklama kandydatów do Rad Jednostek Pomocniczych sytuowane na potrzeby kampanii wyborczych (parlamentarnych, prezydenckich, do jednostek samorządu terytorialnego lub Rad Jednostek Pomocniczych)". W ustaleniach szczegółowych poszczególnych obszarów (rozdział 7 uchwały) określono zasady sytuowania tak zdefiniowanych reklam wyborczych oraz urządzeń wyborczych (§ 13 ust. 7 dla obszaru SR, § 14 ust. 6 dla obszaru S1, § 15 ust. 6 dla obszaru S2, §17 ust. 6 uchwały dla obszaru S3, §18 ust. 6 uchwały dla obszaru SP). Dodatkowo, mając na uwadze treść § 2 ust. 1 uchwały (zakaz sytuowania reklam innych niż wskazane w uchwale) należy przyjąć, że na pozostałych obszarach (o symbolach: S0, SZ oraz SI) zakazano sytuowania jakichkolwiek "reklam wyborczych". Tymczasem, kwestia możliwości sytuowania "materiałów wyborczych" uregulowana została w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 15 ze zm.). Stosownie do treści art. 109 ust. 1 w/w ustawy materiałem wyborczym jest "każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami". W ocenie Wojewody w w/w przepisie ustawodawca wskazał, że materiał wyborczy nie jest reklamą, gdyż w istocie ma on na celu przekazanie określonych informacji związanych z zarządzonymi wyborami. Zasady sytuowania tak zdefiniowanych materiałów wyborczych zostały natomiast określone w art. 110 Kodeksu wyborczego poprzez wskazanie w ustępie 1, że "na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych można umieszczać plakaty i hasła wyborcze wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia". W ocenie organu nadzoru Rada Miasta, regulując kwestie "reklam wyborczych", istotnie naruszyła art. 7 Konstytucji RP, wykraczając poza przyznane kompetencje do określenia zasad sytuowania reklam oraz urządzeń reklamowych, błędnie przyjmując, że materiały wyborcze stanowią formę reklamy, której warunki i zasady sytuowania mogą być określone w uchwale podjętej na podstawie art. 37a u.p.z.p. W ocenie Wojewody nawet gdyby przyjąć za dopuszczalne uregulowanie tych kwestii w uchwale rady gminy (zrównując materiał wyborczy z pojęciem "reklama"), podkreślenia wymaga, że ustalenia te nie mogą być sprzeczne z aktem wyższego rzędu, jakim w tym wypadku jest Kodeks wyborczy, który dopuszcza w art. 110 ust. 1 sytuowanie materiałów wyborczych na każdej ścianie budynku, przystanku komunikacji publicznej, tablicy i słupie ogłoszeniowych, ogrodzeniu, latarni, urządzeniu energetycznym, telekomunikacyjnym, pod warunkiem uzyskania zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia. Tym samym w ocenie organu nadzoru nie zasługują na uwzględnienie wyjaśnienia Rady Miasta w tym zakresie.