1. Art. 189 Kpa nie ma zastosowania w sytuacji, gdy prokurator wnosi sprzeciw od decyzji z podaniem przyczyn, które były podstawą do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, którą to skargę sąd nie rozpoznał merytorycznie z powodu odrzucenia.
2. Przepis art. 189 Kpa nie zezwala na skuteczne wniesienie sprzeciwu, a zatem nie dochodzi do naruszenia art. 186 Kpa w sytuacji gdy organ odmawia wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji z tego powodu, że niedopuszczalny był sprzeciw prokuratora.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Prokuratora Wojewódzkiego w E. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia 12 stycznia 1998 r. (...) w przedmiocie wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie nałożenia kary pieniężnej za usunięcie drzew bez zezwolenia - uchyla zaskarżoną decyzję.
Zaskarżoną decyzją z dnia 12 stycznia 1998 r. (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w E., na podstawie art. 157 par. 3 w związku z art. 184 i art. 189 Kpa, odmówiło wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji tegoż Kolegium z dnia 28 lutego 1997 r. (...), mocą której uchylono decyzję Burmistrza Miasta B. z dnia 2 grudnia 1996 r. nakładającą na Andrzeja S. karę pieniężną w wysokości 80.763,15 zł za usunięcie bez wymaganego zezwolenia trzech drzew olszy i umorzono postępowanie organu pierwszej instancji.
Powyższą decyzję zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego Prokurator Wojewódzki w E., ponieważ jego sprzeciw od ostatecznej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia 28 lutego 1997 r. nie został uwzględniony z tej przyczyny, że - w ocenie Kolegium - treść sprzeciwu nie różni się od skargi z jaką Prokurator Wojewódzki w E. wystąpił do Naczelnego Sądu Administracyjnego na decyzję Kolegium z dnia 28 lutego 1997 r. Zdaniem organu administracji publicznej skoro sprzeciw zawiera identyczne zarzuty co wcześniejsza skarga do NSA, to zgodnie z art. 189 Kpa Prokurator Wojewódzki nie mógł wnieść sprzeciwu.
Prokurator Wojewódzki w E. zarzucił, że decyzja Kolegium wydana została z rażącym naruszeniem prawa tj. przepisów art. 186 i art. 189 Kpa i wnosił o stwierdzenie jej nieważności.
W ocenie skarżącego art. 186 Kpa zobowiązuje organ administracyjny do wszczęcia postępowania, a zatem odmowa wszczęcia stanowi rażące naruszenie tego przepisu.
Również pogląd organu administracyjnego sprowadzający się do twierdzenia, że prokurator nie może z tych samych przyczyn, na których oparł skargę do sądu administracyjnego wnieść sprzeciwu, stanowi - według skarżącego - rażące naruszenie art. 189 Kpa.
Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w E. wnosi o jej oddalenie.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zasadne jest stanowisko skarżącego Prokuratora Wojewódzkiego w przedmiocie wykładni art. 189 Kpa.
Przepis ten stanowi, że prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji państwowej do sądu administracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.
Zastosowana przez Kolegium Odwoławcze wykładnia gramatyczna /językowa/ tego przepisu jest niewystarczająca. W każdym bowiem przypadku wykładnia ma prowadzić do ustalenia właściwej ratio legis danej normy prawnej i o ile z najczęściej stosowanej wykładni językowej nie można sensu przepisu przedstawić, to konieczne jest sięganie do innych równouprawnionych form wykładni.
Skarga jaką Prokurator Wojewódzki w E. wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego (...) /II SA/Gd 1787/97/ została postanowieniem z dnia 11 grudnia 1997 r. odrzucona z uwagi na złożenie jej po terminie.
Odrzucenie skargi jest /analogicznie do odrzucenia pozwu, czy apelacji/ terminem techniczno-prawnym.
Stanowi ono zatem odmowę rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia merytorycznego. Takie rozumienie odrzucenia skargi /art. 27 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ prowadzi do wniosku, że art. 189 Kpa nie ma zastosowania w sytuacji, gdy prokurator wnosi sprzeciw od decyzji z podaniem przyczyn, które były podstawą do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, którą to skargę sąd nie rozpoznał merytorycznie z powodu odrzucenia.