Wykazanie się prawem do dysponowania terenem na cele budowlane jest niezbędne w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę. Jeżeli natomiast obiekt lub jego część są już na takim gruncie wybudowane to spory dotyczącego tego prawa mają charakter cywilnoprawny i są rozstrzygane przez sądy powszechne. Zatem brak prawa do dysponowania terenem na cele budowlane nie może być powodem orzeczenia nakazu rozbiórki obiektu na takim terenie.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Jadwigi i Stanisława B. na decyzję (...) Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia 15 marca 1999 r. (...) w przedmiocie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego - oddala skargę.
Prezydent Miasta T. decyzją z dnia 6 lutego 1991 r., (...), na podstawie art. 36 ust. 1 pkt 1, ust. 2 pkt 1, 2, 3, 4 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 38 poz. 229/ oraz art. 104 Kpa orzekł o: wstrzymaniu robót budowlanych związanych z samowolną budową zespołu pawilonów przy ul. Sz.-Ch. 88 w T., zobowiązaniu do dostarczenia inwentaryzacji geodezyjnej z aktualnym projektem technicznym na wykonanie pawilonów w terminie do 28 lutego 1991 r., umożliwiającej ewentualne zalegalizowanie istniejącej samowoli budowlanej.
W uzasadnieniu wskazano, że pawilony budowane są bez pozwolenia na budowę, bez projektu i nadzoru technicznego.
Decyzją Prezydenta Miasta T. z dnia 22 czerwca 1994 r., (...), wydaną na podstawie art. 37 ust. 1 i art. 38 oraz art. 53 i art. 54 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 38 poz. 229/ oraz art. 104 Kpa, nakazano Jadwidze i Stanisławowi B. dokonanie rozbiórki budynku pawilonu handlowego wykonanego do stanu surowego zrealizowanego samowolnie w T. przy ul. Sz.-Ch. 262, na działce nr 643.
W uzasadnieniu wskazano, że pawilon wybudowano bez pozwolenia na budowę i niezgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, który teren ten przeznacza na poszerzenie /modernizację/ ulicy.
Na skutek odwołania inwestorów Wojewoda T. decyzją z dnia 29 sierpnia 1994 r., (...) uchylił zaskarżoną decyzję w całości i umorzył postępowanie I instancji.
W uzasadnieniu wskazano, że zaskarżona decyzja dotyczyła sprawy już uprzednio rozstrzygniętej decyzją z dnia 6 lutego 1991 r., wstrzymującą roboty budowlane i zobowiązującą do dostarczenia określonych dokumentów.
Decyzją z dnia 7 lutego 1995 r., (...) Prezydent Miasta T., na podstawie art. 48 w zw. z art. 52 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./, oraz art. 104 Kpa, po ponownym rozpoznaniu sprawy orzekł o:
uchyleniu decyzji z dnia 6 lutego 1991 r., (...) w sprawie wstrzymania robót budowlanych, nakazie Jadwidze i Stanisławowi B. rozbiórki wybudowanego do stanu surowego otwartego, pawilonu handlowego.
W uzasadnieniu organ wskazał, że inwestor nie wywiązał się z nałożonego pismem /uzupełniającym decyzję z 6 lutego 1991 r./ obowiązku wykazania się prawem do dysponowania terenu. Nadto powołano się na konieczność zastosowania art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r.
Kolejną decyzją z dnia 28 kwietnia 1995 r., (...), wydaną przez Wojewodę T., po rozpatrzeniu odwołania inwestorów, uchylono zaskarżoną decyzję w całości i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez organ pierwszej instancji.
15 kwietnia 1996 r. Prezydent Miasta T. decyzją (...), wydaną na podstawie art. 154 Kpa postanowił z urzędu uchylić ostateczną własną decyzję z dnia 6 lutego 1991 r., (...).
Następnie Prezydent Miasta T. decyzja z dnia 5 sierpnia 1996 r., (...), na podstawie art. 103 ust. 1 i art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ oraz art. 104 Kpa nakazał Stanisławowi B. rozbiórkę przedmiotowego pawilonu.
Po rozpatrzeniu odwołania Stanisława B., organ II instancji - Wojewoda T. decyzją z dnia 8 października 1996 r., (...) na podstawie art. 138 par. 2 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez organ I instancji.