Art. 69 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ nie stanowi materialnoprawnej podstawy do wydania przez organ nadzoru budowlanego decyzji nakazującej zastosowanie środków zabezpieczających podjęcia działań mających na celu usunięcie niebezpieczeństwa dla ludzi lub minia.
Stanowić może natomiast podstawę rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej w przedmiocie obciążenia kosztami zastosowania takich środków właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Katarzyny i Piotra T. oraz Henryka i Piotra G. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w G. z dnia 15 września 1999 r. (...) w przedmiocie nakazu uporządkowania terenu katastrofy budowlanej i wykonania budowy - stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. G. z dnia 10 sierpnia 1999 r. (...); (...).
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w S. G. decyzją z dnia 10 sierpnia 1999 r. (...), powołując się na przepisy art. 69, art. 78c, art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ zobowiązał Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe "N." spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, do wykonania niezbędnych robót w celu uporządkowania terenu katastrofy budowlanej i zabezpieczenia obiektu do czasu wykonania robót doprowadzających obiekt do stanu właściwego przez zabezpieczenie ścianką tymczasową skarpy na całej długości wyrwy po wywróconej części muru oporowego oraz cokołu dochodzącego prostopadle ogrodzenia przed osunięciem /wywróceniem/ w powstałą wyrwę i usunięcie zwałowiska ziemi i gruzu z terenu działki nr 113 przy ul. M. 8 w S. G. oraz wykonania ekspertyzy określającej przyczyny katastrofy oraz sposób doprowadzenia muru oporowego do stanu właściwego. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. W uzasadnieniu wskazano, że celem wykonania wymienionych prac jest usunięcie zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi oraz bezpieczeństwa mienia, ponieważ 16 maja 1999 r. runęła część muru oporowego na działce 117 i nastąpiło obsypanie się ziemi, co zagraża nieruchomości położonej wyżej, na działce 116. Adresatem decyzji jest PHU "N." ponieważ nie zostali uwidocznieni w księdze wieczystej KW 274 następcy prawni nieżyjącej już właścicielki działki nr 117 Stefanii G. Koszt wykonanych robót budowlanych zostanie pokryty przez Starostwo Powiatowe w S. G. zaś nieruchomość dla której prowadzona jest księga wieczysta KW 274 zostanie obciążona hipoteką.
Po rozpatrzeniu odwołania Katarzyny i Piotra T. oraz Henryka i Piotra G., kwestionujących zasadność obciążenia hipoteką nieruchomości, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w G. powołując się na przepisy art. 138 par. 1 Kpa oraz art. 69, art. 78, art. 80 ust. 2 pkt 2 i art. 83 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, utrzymał decyzję organu I instancji w mocy. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że organ I instancji podjął kroki przewidziane w przypadku wystąpienia katastrofy budowlanej. Konieczność szybkiego działania w takim przypadku obligowała organ I instancji do podjęcia niezbędnych czynności w oparciu o art. 69 i art. 78 Prawa budowlanego. Odwołujący się nie kwestionowali zresztą konieczności wykonania prac w związku z wystąpieniem katastrofy budowlanej. Natomiast zawarcie tylko w uzasadnieniu decyzji zapisu o obciążeniu hipoteką księgi wieczystej nr 274 czyni go nieskutecznym. Wyjaśniono, iż ustawa - Prawo budowlane z 1994 r. nie rozstrzyga kwestii dotyczących obciążeń hipoteką.
Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnieśli na powyższą decyzję Katarzyna i Piotr T. oraz Henryk i Piotr G., wskazując, ze skarga ich dotyczy obciążenia księgi wieczystej nr 274 hipoteką w wysokości odpowiadającej kosztom robót związanych z zabezpieczeniem skarpy. W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z ekspertyzą techniczna muru oporowego, przyczyną osiadania skarpy była rozbiórka budynków mieszkalnych położonych przy ul. M. 8 i 8a, dokonana na zlecenie Zarządu Budynkami Mieszkalnymi w S. G. Skarżący nie zostali powiadomieni o zamiarze wykonania robot rozbiórkowych. Ściana szczytowa jednego z budynków położonych przy ul. M. 8 i 8a stanowiła element oporowy skarpy. Wzdłuż skarpy przebiega ul. S., co powoduje dodatkowy nacisk na grunt. Organy administracji nie przedłożyły żadnych dokumentów oraz nie uzasadniły swoich roszczeń w zakresie obciążenia hipoteką księgi wieczystej. Skarżący nie kwestionują konieczności wykonania robot związanych z umocnieniem skarpy, natomiast twierdzą, że władze budowlane roboty rozbiórkowe wykonały niezgodnie z Prawem Budowlanym, co w konsekwencji spowodowało dewastację terenu i obsuwanie się skarpy. Współwłaściciele posesji i działki nr 116 i 171 nie mogą ponosić kosztów związanych z opracowaniem ekspertyzy, dokumentacji i niezbędnych robót budowlanych zabezpieczających tę skarpę.