W obowiązującym systemie zaskarżania decyzji administracyjnych do sądu administracyjnego, zaskarżeniu podlegają decyzje ostateczne. Upływ czasu pomiędzy podjęciem ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, a wyrokiem sądu administracyjnego, lub chociażby wydaniem postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji, które nie jest przecież regułą, powodować może, że praktycznie w każdej sprawie dotyczącej pozwolenia na budowę przed ewentualnym uchyleniem decyzji przez sąd administracyjny inwestor rozpocznie budowę.
Przyjęcie w takiej sytuacji, że na skutek rozpoczęcia i kontynuowania budowy sprawa o pozwolenie na budowę staje się bezprzedmiotowa stawia pod znakiem zapytania sens orzekania przez sąd administracyjny w sprawie pozwolenia na budowę. Uwzględniając skargę sąd administracyjny wskazuje w jaki sposób organ administracyjny naruszył prawo. Ocena prawna wyrażona przez sąd administracyjny w jego orzeczeniu wiąże w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia /art. 30 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym - Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./. Pozwolenie na budowę wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej.
Zatem inny organ, np. organ nadzoru budowlanego, jako organ, który nie wydał decyzji o pozwoleniu na budowę uchylonej przez sąd administracyjny, nie będzie związany oceną prawną wyrażoną w uzasadnieniu wyroku. To zaś stawia pod znakiem zapytania sens kontroli decyzji o pozwoleniu na budowę dokonywanej przez sąd administracyjny.
Zdaniem Sądu z uwagi na to, że w sprawie orzekał sąd administracyjny, który skontrolował decyzję o pozwoleniu na budowę, i wyraził w uzasadnieniu wyroku wiążącą organ administracji architektoniczno-budowlanej ocenę prawną, postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę musi być kontynuowane bez względu na to, czy inwestor rozpoczął roboty budowlane i na jakim są one etapie.
Zatem w sytuacji, w której inwestor rozpoczął budowę na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, następnie uchylonej przez sąd administracyjny, postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę nie staje się bezprzedmiotowe.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Janiny P. na decyzję Wojewody P. z dnia 20 kwietnia 2000 r. (...) w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego o wydanie pozwolenia na przebudowę i modernizację budynku mieszkalnego - uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta G. z dnia 24 stycznia 2000 r., (...), (...).
Decyzją z dnia 24 stycznia 1997 r., (...), Prezydent Miasta G. na podstawie art. 28 ust. 1, art. 32 ust. 4 i art. 34 ust. 4 ustawy z 7 lipca 1994 r. -Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ oraz art. 104 Kpa udzielił Ryszardowi P. pozwolenia na budowę - modernizację istniejącego budynku i ogrodzenia oraz przebudowę dachu płaskiego na stromy.
Po rozpoznaniu odwołania Janiny P. /właścicielki sąsiedniej nieruchomości/ Wojewoda G. decyzją z dnia 8 maja 1997 r., (...) uchylił zaskarżoną decyzję w całości i przekazał sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Prezydent Miasta G. decyzją z dnia 3 września 1997 r., (...) na podstawie art. 28 ust. 1, art. 32 ust. 4 i art. 34 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ i art. 104 Kpa zatwierdził projekt budowlany i udzielił Ryszardowi P. pozwolenia na przebudowę i modernizację budynku mieszkalnego oraz przebudowę dachu płaskiego na stromy na działce położonej przy ul. I A. W. P. 19.
Po rozpatrzeniu odwołania Janiny P. Wojewoda G. decyzją z dnia 15 października 1997 r., (...) utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.
Po rozpoznaniu skargi Janiny P., Naczelny Sąd Administracyjny Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 14 października 1999 r., II SA/Gd 2176/97 uchylił ww. decyzje organów obu instancji o pozwoleniu na przebudowę i modernizację budynku mieszkalnego oraz przebudowę dachu płaskiego na stromy na działce położonej w G. przy ul. I A. W. P. 19.
Powodem uchylenia decyzji był brak zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na realizację przedmiotowej inwestycji na obszarze K.-G., stanowiącym zespół urbanistyczny wpisany do rejestru zabytków i objętym ochroną konserwatorską. Sąd wskazał, że zezwolenie takie zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury /Dz.U. nr 10 poz. 48 ze zm./ w zw. z art. 32 ust. 1 prawa budowlanego powinno być wydane w formie decyzji administracyjnej w trybie odrębnego i samoistnego postępowania administracyjnego.
Decyzją z dnia 24 stycznia 2000 r., (...) Prezydent Miasta G., na podstawie art. 105 par. 2 i art. 104 Kpa orzekł o umorzeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie wydania decyzji o pozwoleniu na przebudowę i modernizację budynku mieszkalnego przy ul. I A. W. P. 19 w G.
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że 7 stycznia 2000 r. inwestor zgłosił zakończenie prac budowlanych związanych z przebudową budynku mieszkalnego, przedkładając wszystkie prawem przewidziane dokumenty.
W tej sytuacji postępowanie zmierzające do wydania pozwolenia na budowę stało się bezprzedmiotowe.
Od tej decyzji odwołanie wniosła Janina P., domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji.
W odwołaniu skarżąca wskazała, że decyzja o umorzeniu postępowania była przedwczesna, gdyż zakończenie budowy nie nastąpiło 7 stycznia 2000 r., ponieważ w następnych dniach roboty budowlane były kontynuowane /trwały prace betoniarskie/.