Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Sędziowie sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak, Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 09 marca 2010 r. sprawy ze skargi J. P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] sierpnia 2009 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania własności działki 1. oddala skargę; 2. przyznaje adwokatowi Z. K. od Skarbu Państwa (kasa Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku) kwotę 309,80 (trzysta dziewięć złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za zastępstwo prawne skarżącej wykonane na zasadzie prawa pomocy.-
W postępowaniu zainicjowanym wnioskiem J. P. o przyznanie własności nieruchomości położonej w obrębie K., gm. K. - Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. decyzją z [...] lutego 2009 r. nr [...] uchyliło decyzję Starosty S. z [...] stycznia 2009 r. nr [...] odmawiającą przyznania prawa własności nieruchomości. Organ II instancji wskazał, że przepis art. 6 ustawy z 24 lutego 1989 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym (Dz. U. Nr 120, poz. 53) pozwala na uwłaszczenie tylko takimi działkami przekazanymi przed 1983 r. na rzecz Skarbu Państwa w zamian za świadczenia emerytalne, na których znajdują się zabudowania oraz tylko takim osobom, które były właścicielami działem przekazanych lub są ich spadkobiercami. SKO ustaliło, że w skład gospodarstwa rolnego przekazanego w 1977 r. przez J. P. i jej męża w zamian za świadczenia emerytalne wchodziło szereg działek, zaś w postępowaniu pierwszoinstancyjnym nie ustalono jednoznacznie, której działki dotyczy wniosek, co jest niezbędne dla właściwego ustalenia przedmiotu postępowania oraz czy znajdują się na niej zabudowania.
Po ponownym przeprowadzeniu postępowania decyzją z [...] czerwca 2009 r. nr [...] Starosta S. odmówił J. P. przyznania prawa własności części nieruchomości oznaczonej jako działka nr a w obrębie K., gm. K.
Organ ustalił, że decyzją z [...] listopada 1977 r. Naczelnik Gminy w K. na podstawie ustawy z 29 maja 1974 r. o przekazywaniu gospodarstw rolnych na własność Państwa za rentę i spłaty pieniężne - przejął z urzędu na rzecz Skarbu Państwa gospodarstwo rolne o pow. 10,055 ha położone we wsiach K., W. i K., stanowiące własność J. i W. małżonków P. Przedmiotową decyzją wyłączono spod przejęcia zabudowania stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności. W skład gospodarstwa, jak ustalono, wchodziły następujące działki: nr A (obecnie b i c), B (obecnie część działki nr a, działka d, f i e), C (obecnie działki nr g i h) i D (obecnie część działki nr a) położone w obrębie K. gm. K. Wszystkie wymienione działki nie były zabudowane, zaś kontur terenów zabudowanych występował na działce sąsiedniej nr E. Działki niezabudowane obecnie oznaczone jako h, a, f, c, b zostały trwale rozdysponowane na rzecz osób trzecich w drodze umowy pomiędzy Skarbem Państwa - Agencją Własności Rolnej a nabywcą wyłonionym w drodze przetargu. Działki leśne oznaczone obecnie jako g i d stanowią własność Państwowego Gospodarstwa Leśnego - Lasy Państwowe - Nadleśnictwo C. B.
Ponadto ustalono, że działka nr a wchodząca w skład przekazanego gospodarstwa graniczyła z działką o obecnym numerze nr i, a poprzednio E, należącą wówczas do gospodarstwa C. K. Na tej ostatniej stwierdzono pozostałości fundamentów z widocznym murowanym wejściem do piwnicy. Na działce nr a nie stwierdzono zabudowań ani ich pozostałości. Ustalono również, że działkę nr B J. P. otrzymała na podstawie nieformalnej umowy kupna - sprzedaży w 1941 r. od J. K., zaś później została jej ona nadana aktem własności ziemi. Na podstawie takiego aktu działkę nr E otrzymał C. K. Jak podał organ, zarówno w akcie własności ziemi dotyczącym działki nr B, jak i w umowie przekazania gospodarstwa rolnego błędnie wpisano, że była ona zabudowana. W oparciu o powyższe organ ocenił, że nie zostały w sprawie spełnione warunki do uwłaszczenia J. P. działką nr a, bowiem postępowanie wyjaśniające oraz dokumenty archiwalne wykluczyły występowanie na niej zabudowań. Również argumentowano, że w dacie składania wniosku o przyznanie prawa własności objęty postępowaniem grunt nie stanowił własności Skarbu Państwa ani Gminy K., bowiem wcześniej jego własność przeniesiono na rzecz osób trzecich. Stanowiło to dodatkowy argument za odmową uwłaszczenia.