Zaprzeczeniem zasady, zgodnie z którą przepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2020 r., poz. 282 ze zm.) nie są lex specialis wobec przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane(Dz. U. z 2020 r., poz. 1333 ze zm.) jest takie postępowanie organu nadzoru budowlanego, który w postępowaniu naprawczym rezygnuje z możliwości wydania określonej decyzji na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 P.b. na rzecz wyłącznej kompetencji konserwatora zabytków. Tymczasem dokończenie postępowania naprawczego prowadzonego na podstawie art. 50-51 P.b. nie może nastąpić w postępowaniu przed wojewódzkim konserwatorem zabytków.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, Sędziowie asesor sądowy WSA Elżbieta Lemańska (spr.), sędzia WSA Małgorzata Roleder, , po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 lutego 2021 r. sprawy ze skargi Wschodniego Kościoła S. nie posiadającego hierarchii duchownej z siedzibą w S. na decyzję P Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia [...] grudnia 2020 r. nr [...] w przedmiocie zaniechania dalszych robót budowlanych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą jej wydanie decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. z dnia [...] października 2020 r. znak [...]; 2. zasądza od P. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. na rzecz skarżącego Wschodniego Kościoła S. nie posiadającego hierarchii duchownej z siedzibą w S. kwotę 997 (dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Zaskarżoną decyzją z [...] grudnia 2020 r. znak [...] P. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w B. (dalej: PWINB) utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w S. (dalej: PINB) z [...] października 2020 r. znak [...], którą nakazano A. i W. K. (dalej: inwestorzy) zaniechanie dalszych robót budowlanych na działce nr [...] położonej w miejscowości B., gmina G.
Decyzje wydano w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Podczas kontroli przeprowadzonej [...] sierpnia 2020 r. przez pracowników PINB na działce nr [...] (kontrolę zainicjowała interwencja Wschodniego Kościoła S. w Polsce) stwierdzono, że na znacznej powierzchni działki prowadzone są roboty ziemne (niwelacja terenu), w odległości około 30 m od jeziora B. rozpoczęto - jak wskazał inwestor - budowę wiaty rekreacyjnej (na dzień kontroli wykonano betonowe obrzeża grubości 8cm osadzone na zaprawie cementowej, tworzące opaskę o pow. 7, 12 x 4, 08 m), położono kabel elektryczny trzyżyłowy od granicy działki do planowanej wiaty, na działkę wykonano zjazd z drogi powiatowej, wykonano słupy ogrodzeniowe do zamontowania bramy wjazdowej. Stwierdzono także składowanie na działce materiałów budowlanych (płytek betonowych na paletach - ok. 40m2, czterech kręgów betonowych o średnicy 140 cm). Z kontroli sporządzono protokół.
Powyższe ustalenia oraz informacje w środkach masowego przekazu o prawdopodobnym wykonywaniu robót na terenie dawnego cmentarza Wschodniego Kościoła S. spowodowały, że PINB ustnie wstrzymał prowadzone roboty budowlane wpisując ten fakt do protokołu kontroli.
Z uwagi na nieprzedstawienie przez inwestorów dokumentów potwierdzających zgodność prowadzonych robót budowlanych z prawem, PINB wszczął postępowanie w sprawie ich legalności. Postanowieniem z [...] sierpnia 2020r., orzekając na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej: P.b.), organ pierwszej instancji wstrzymał prowadzone roboty jako wymagające pozwolenia na budowę (nieobjęte zwolnieniem dotyczącym utwardzenia terenu wynikającym z art. 29 ust. 2 pkt 5 P.b.), a nadto jako prowadzone w strefie ochronnej 100m od linii brzegowej jeziora i prawdopodobnie na terenie cmentarza. Postanowieniem z [...] września 2020 r. PWINB utrzymał to rozstrzygnięcie w mocy po rozpoznaniu zażalenia inwestorów. Organ odwoławczy podzielił w całości ustalenia organu pierwszej instancji, a nadto wskazał, że zawiadomieniem z [...] września 2020 r. P. Wojewódzki Konserwator Zabytków w B. wszczął postępowanie o wpisanie cmentarza na działkach nr [...] i [...] do rejestru zabytków.
Decyzją z [...] października 2020 r. PINB, orzekając na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 P.b., nakazał inwestorom zaniechanie dalszych robót budowlanych na działce nr [...] położonej w miejscowości B., gmina G. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał na art. 10a ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i wywiódł, że brak jest podstaw do wykonywania i nakazywania na działce jakichkolwiek robót budowlanych z uwagi na toczące się postępowanie o wpisanie do rejestru zabytków. Zdaniem PINB, cała działka stanowi cmentarz, a wykonywanie robót mogłoby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku, bądź ewentualnie naruszenia ludzkich szczątków.