1. W art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym /Dz.U. nr 53 poz. 339 ze zm./ ustawodawca ustanowił zasadę, że wszelkie wydatki, z wyjątkiem wymienionych w art. 12 ustawy, poniesione w celu uzyskania przychodu, należy uznać za koszty uzyskania przychodu. W związku z tym należy przyjąć, że wydatki konieczne, związane z uruchomieniem źródła przychodu, należy potrącić od przychodów w najbliższym roku podatkowym przy ustalaniu podatku dochodowego.
2. Przedwczesne uiszczenie przez podatnika należności na rzecz Skarbu Państwa nie może powodować dla niego ujemnych następstw przy ustalaniu podatku od dochodu, którego powstanie było uwarunkowane uiszczeniem tej należności.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Lecha G. na decyzję Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 grudnia 1982 r. w przedmiocie wymiaru podatku dochodowego i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Izby Skarbowej w Warszawie kwotę złotych cztery tysiące pięćset trzydzieści sześć tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Naczelnik Dzielnicy w Warszawie, decyzją z dnia 26 marca 1982 r., wymierzył Lechowi G. podatek dochodowy za 1980 r. w wysokości 151.200 zł. Podstawą wymiaru tego podatku było ustalenie, że Lech G. w 1980 r. osiągnął 240.000 zł dochodu z tytułu wynajęcia pawilonu fotograficznego Przedsiębiorstwu Polonijno-Zagranicznemu. Lech G. w tym roku uzyskał także 225.000 zł dochodu z prowadzonego przez siebie zakładu fotograficznego.
Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy decyzją nr Fn.VI.-1w/ZO/I/20/82 z dnia 30 grudnia 1982 r. powyższą decyzję utrzymał w mocy. W uzasadnieniu tej decyzji wskazał między innymi, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku podatnika o zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu z umowy najmu kwoty 60.000 zł, którą podatnik uiścił w dniu 22 października 1979 r. w formie opłaty skarbowej, należnej z tytułu zawarcia tej umowy. Organ odwoławczy wyjaśnił, że opłata skarbowa od umowy jest niewątpliwie kosztem uzyskania przychodu, w tym konkretnym wypadku jednak nie podlega odliczeniu od uzyskanego przychodu, uiszczona bowiem została w 1979 r., a podatek dochodowy został wymierzony od dochodu osiągniętego w innym roku podatkowym /w 1980 r./.
Skarżący nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem i w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego wnosił o uchylenie zaskarżonej decyzji w części dotyczącej niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodu uiszczonej opłaty skarbowej w kwocie 60.000 zł. Skarżący uważał, że skoro uiszczenie opłaty skarbowej od zawartej umowy było konieczne, to wydatek ten - obojętnie w którym roku został poniesiony - powinien być odliczony od dochodu uzyskanego z tej umowy. Odmienne rozstrzygnięcie sprzeczne jest z zasadami współżycia społecznego i społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Jak wynika z odpowiedzi na skargę, odmawiając Lechowi G. potrącenia z przychodów kwoty 60.000 zł uiszczonej przez niego opłaty skarbowej, należnej od zawartej umowy najmu, organ podatkowy oparł się na literalnym brzmieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1972 r. o podatku dochodowym /Dz.U. nr 53 poz. 339 ze zm./. Uznał mianowicie, że opłata ta, mimo że stanowi koszt uzyskania przychodu, nie może być potrącona, gdyż została uiszczona w roku kalendarzowym poprzedzającym rok podatkowy.
Naczelny Sąd Administracyjny stanowiska takiego nie może podzielić, nie można bowiem przy tłumaczeniu treści ustawy odrywać części jednego przepisu od jego całości i od innych przepisów regulujących dany problem prawny.
Ustawodawca w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym ustanowił zasadę, że wszelkie wydatki - z wyjątkiem wymienionych w art. 12 - poniesione w celu uzyskania przychodu, należy uznać za koszty uzyskania przychodu. Koszty te - w myśl art. 10 tej ustawy - należy przy ustalaniu dochodu w roku podatkowym odjąć od sumy przychodów. Ustawodawca nie pozostawił w tym zakresie żadnej dowolności. Przeciwnie, wprowadził obowiązek odliczenia kosztów uzyskania przychodu od sumy tego przychodu.