Przystąpienie gminy do spółki, której podstawowym celem jest działalność komercyjna, wykracza poza zadania o charakterze użyteczności publicznej dozwolone przez art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. nr 16 poz. 95/.
Wojewoda S. w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego, na podstawie art. 93 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, wnosił o stwierdzenie nieważności uchwały Rady Gminy w K. z dnia 7 lutego 1994 r. w sprawie przystąpienia do spółki.
W uzasadnieniu skargi Wojewoda podniósł, że w dniu 7 lutego 1994 r. Rada Gminy podjęła uchwałę w sprawie przystąpienia do spółki i uchwałę tę doręczyła organowi nadzoru w dniu 15 lutego 1994 r. W treści uchwały Rada wyraziła zgodę na przystąpienie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o kapitale zakładowym 600 mln zł i określiła udział gminy w spółce na 300 mln zł.
Zasady funkcjonowania spółki określiła proponowana umowa spółki oraz dokument pn. "Założenia organizacyjno-ekonomiczne spółki z o.o.". Według umowy spółki wspólnikami mającymi po 50 procent udziałów byłaby Gmina oraz Przedsiębiorstwo Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego.
W par. 7 umowy określono, iż przedmiotem przedsiębiorstwa spółki jest prowadzenie działalności wytwórczej, usługowej, handlowej, a w szczególności skup i przechowywanie produktów rolnych, ogrodniczych, sadowniczych i handlowych, przetwórstwo rolno-spożywcze, handel węglem, nawozami, środkami ochrony roślin, częściami zamiennymi i innymi towarami przemysłowymi i spożywczymi, usługi transportowe i inne.
Utworzenie przez Gminę spółki z o.o. o takim zakresie działania stoi w sprzeczności z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Przepis ten stanowi, że gmina oraz inna komunalna osoba prawna nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej. Charakter użyteczności publicznej mają zadania służące zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, określone w art. 7 ustawy o samorządzie terytorialnym, obejmujące szereg dziedzin związanych z funkcjonowaniem gminy. Celem takiej regulacji jest po pierwsze - dążenie do skoncentrowania działalności gminy na jej zadaniach ustawowych, a po drugie - ochrona rynku przed zajęciem przez gminę pozycji monopolistycznej, zwłaszcza w odniesieniu do produktów sektora prywatnego.
Działalność spółki, szczególnie w dziedzinach określonych w par. 7 pkt 3 i 4 umowy ma charakter typowo komercyjny, nastawiony przede wszystkim na osiąganie zysku.
Działalność spółki może w znacznym stopniu ograniczyć funkcjonowanie innych, niezależnych od gminy podmiotów gospodarczych i przy wykorzystaniu przez gminę swojej uprzywilejowanej pozycji wpłynąć na zahamowanie rozwoju przedsiębiorczości na tym terenie. Wątpliwości co do zgodności z prawem przedmiotowej uchwały pojawiły się w samej Radzie, skoro jeden z radnych, przeciwnych jej uchwaleniu, zgłosił protest, wskazując na sprzeczność uchwały z prawem.
Ponieważ od momentu doręczenia uchwały organowi nadzoru upłynęło 30 dni i niemożliwe stało się stwierdzenie nieważności uchwały w trybie art. 91 ustawy o samorządzie terytorialnym, wniesienie skargi wraz z wnioskiem o wstrzymanie jej wykonania jest uzasadnione, stwierdził Wojewoda.