Skarga Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych na decyzję Ministra Finansów w przedmiocie stosowania praktyk monopolistycznych i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także
Tezy

Orzekanie o tym, czy działalność społeczno-zawodowa organizacji rolników mieści się w granicach prawa, a w szczególności nie wykracza poza ramy ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników /Dz.U. nr 32 poz. 217/, należy do odpowiedniego sądu rejestrowego, a nie do organu antymonopolowego.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych na decyzję Ministra Finansów z dnia 30 marca 1990 r. w przedmiocie stosowania praktyk monopolistycznych i na podstawie art. 207 par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Urzędu Antymonopolowego kwotę złotych sześć tysięcy tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.

Uzasadnienie strona 1/4

W dniu 15 stycznia 1990 r. organ antymonopolowy wszczął z urzędu postępowanie przeciwko praktykom monopolistycznym stosowanym przez Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Za praktyki monopolistyczne uznano wydawanie zaleceń odnośnie do cen zbytu podstawowych produktów rolnych. Postępowanie wszczęto w związku z oświadczeniem /opublikowanym w paru dziennikach/ Prezydium Rady Głównej Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, wydanym w dniu 10 stycznia 1990 r. W oświadczeniu tym podano aktualne propozycje cen skupu oraz zobowiązano własną komisję organizacji i ekonomiki indywidualnych gospodarstw rolnych do ustalania i ogłaszania co miesiąc kierunkowych cen skupu na podstawowe produkty rolne, będących podstawą negocjacji cen między producentami i odbiorcami.

Organ antymonopolowy decyzją z dnia 30 marca 1990 r. nr PM-I-644-5/90/168 stwierdził nieważność wskazanego wyżej komunikatu Prezydium Rady Głównej Krajowego Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych z dnia 10 stycznia 1990 r. oraz nakazał zaniechanie podobnych działań w przyszłości.

Powyższą decyzję Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zarzucił, że rażąco narusza ona ustawę z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników, w tym jej art. 2 ust. 2, który stanowi, że społeczno-zawodowe organizacje rolników są niezależne od organów administracji państwowej oraz art. 39, przyznający tylko odpowiednim sądom rejestrowym prawo do kontroli zgodności z prawem działalności tych organizacji. Działalność Krajowego Związku w ramach jego uprawnień wynikających z ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników nie nosi znamion określonych w art. 13 w związku z art. 15 ustawy z dnia 28 stycznia 1987 r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym w gospodarce narodowej. Ustalenia kierunkowe cen, podane w komunikacie, nie są porozumieniem monopolistycznym i nie zastępują cen urzędowych, jak utrzymuje Minister Finansów, gdyż nie mają żadnej mocy prawnej. Krajowy Związek jest tylko reprezentantem społeczno-zawodowych interesów rolników, w czym zresztą także nie jest monopolistą, ponieważ funkcjonują różne związki i zrzeszenia branżowe, jak i Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność". Wskazane organizacje społeczno-zawodowe mogą także wydawać opinie o opłacalnych cenach skupu dla zrzeszonych w nich rolników. Wydając komunikat, w którym podał aktualne propozycje cen skupu oraz zobowiązał własną komisję organizacji i ekonomiki indywidualnych gospodarstw rolnych do ustalania i ogłaszania co miesiąc kierunkowych cen skupu na podstawowe produkty rolne, Krajowy Związek działał zgodnie z art. 1 ust. 2 oraz art. 4 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników. Zgodnie ze wskazanymi przepisami, Krajowy Związek ma prawo i obowiązek dbać o interesy społeczne i zawodowe rolników indywidualnych między innymi poprzez analizy kosztów produkcji rolnej i ustalanie opłacalnego dla rolników poziomu cen produktów rolnych. Więcej nawet, w tym zakresie organy administracji państwowej są zobowiązane na podstawie art. 5 ust. 1 cytowanej ustawy z dnia 8 października 1982 r. do współdziałania ze społeczno-zawodowymi organizacjami rolników. Nie tylko nie ma tego współdziałania, ale Minister Finansów jednostronnie odstąpił od ustalania minimalnych, gwarantowanych cen skupu na podstawowe produkty rolne. Tym samym Krajowy Związek został pozbawiony prawa do wystąpień, składania żądań, wniosków i propozycji oraz możliwości negocjowania cen w trybie określonym w art. 4 ust. 2 cytowanej ustawy z dnia 8 października 1982 r. W tej sytuacji Krajowy Związek poczuł się uprawniony i zobowiązany do informowania rolników, przy jakiej cenie ich produkcja /średnio w skali kraju/ może być opłacalna. Chodzi o obronę rolników przed dyktatem monopolistycznych jednostek skupiających. Komunikaty stanowią materiał pomocniczy dla wojewódzkich związków rolników, kółek i organizacji rolniczych do negocjacji cen z jednostkami skupu. Nie ma też żadnego związku przyczynowego między ogłoszeniem w komunikatach "kierunkowych cen skupu" a podwyżkami cen na produkty rolne.

Strona 1/4