1. Artykuł 62 Kpa nie daje organowi podstaw do rozstrzygnięcia jedną decyzją administracyjną wniosków dwóch stron o sprzecznych interesach, dotyczących wprawdzie tego samego przedmiotu, jednakże opartych na odrębnych podstawach materialnoprawnych. W takim wypadku bowiem organ ma do czynienia z dwoma odrębnymi stosunkami materialnoprawnymi, co do których powinny być wydane odrębne decyzje administracyjne.
2. Jeżeli w stosunku do tej samej nieruchomości rolnej jedna strona domaga się wyznaczenia jej kandydatem na nabywcę na podstawie zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 25 lipca 1979 r. w sprawie cen, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych /M.P. nr 19 poz. 114/, natomiast druga strona wnosi o jej wymianę w zamian za inną własną nieruchomość w myśl ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów /Dz.U. nr 3 poz. 13 ze zm./, organ administracji stopnia podstawowego - ze względu na związek zachodzący między tymi sprawami - miał obowiązek przekazać wniosek o wymianę nieruchomości organowi stopnia wojewódzkiego jako właściwemu w I instancji i do czasu jej rozstrzygnięcia zawiesić zgodnie z art. 97 par. 1 pkt 4 Kpa - postępowanie w sprawie ustalenia kandydata na nabywcę.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Mieczysława B. na decyzję Wojewody Olsztyńskiego z dnia 11 maja 1981 r. w przedmiocie ustalenia Jana G. kandydatem na nabywcę nieruchomości rolnej i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Naczelnika Miasta i Gminy w O. z dnia 8 kwietnia 1981 r., a także, zgodnie z art. 208 Kpa, zasądził od Wojewody Olsztyńskiego kwotę złotych sześćset tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Przedmiotem sporu jest działka rolna o powierzchni 4,2 ha wchodząca w skład gruntów PFZ, oznaczona nr 34 i położona we wsi T. O nabycie tej działki wystąpiła do Naczelnika Miasta i Gminy w O. w dniu 11 lutego 1981 r. Jan G. W dniu 16 marca 1981 r. o tę samą działkę wystąpił również skarżący - Mieczysław B., który nie wnosił o wyznaczenie go kandydatem na nabywcę, lecz o dokonanie wymiany działki nr 38, stanowiącej jego własność, na sporną działkę nr 34. W następstwie takiej wymiany jego działka nr 35, na której znajdują się zabudowania gospodarcze i mieszkalne, wraz z przylegającą do niej sporną działką nr 34 utworzyłyby całość, co ułatwiłoby mu prowadzenie gospodarstwa.
Naczelnik Miasta i Gminy w O., decyzją z dnia 8 kwietnia 1981 r., nr Rol.8224a-15/81, ustalił Jana G. kandydatem na nabywcę spornej działki nr 34, odmówił natomiast tą samą decyzją ustalenia kandydatem na nabywcę Mieczysława B.
W odwołaniu z dnia 13 maja 1981 r. Mieczysław B. wskazał między innymi, że wnosił o wymianę gruntów, powołując się na względy gospodarcze i społeczne przemawiające za taką wymianą.
Wojewoda Olsztyński, decyzją z dnia 11 maja 1981 r., nr WBG-GZ-4613/224/81, utrzymał w mocy decyzję organu administracji I instancji, ustosunkowując się do sprawy wyznaczenia kandydata na nabywcę spornej nieruchomości rolnej, nie ustosunkowując się natomiast do tego, że Mieczysław B. nie składał w ogóle podania o wyznaczenie go nabywcą nieruchomości, lecz o dokonanie wymiany gruntu.
Decyzję tę Mieczysław B. zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego ponownie wskazując, że wnosił o wymianę gruntów, a nie o ich sprzedaż.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda również nie ustosunkował się do tego zarzut, ograniczając się do stwierdzenia, że decyzje nie naruszają przepisów prawa, a skarga podnosi względy natury celowościowej, a nie prawnej, co wyłącza kontrolę sądową - w myśl art. 196 Kpa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Przedmiotem postępowania administracyjnego była ta sama nieruchomość państwowa oznaczona nr 34. Była ona przedmiotem zainteresowania dwóch podmiotów, a mianowicie: Jana G. oraz skarżącego - Mieczysława B., przy czym każdy z nich występował w sprawie z odrębnym roszczeniem prawnym, wynikającym z dwóch różnych podstaw prawnych. Żądanie Jana G. o wyznaczenie go nabywcą nieruchomości było oparte na zarządzeniu Ministra Rolnictwa z dnia 25 lipca 1979 r. w sprawie cen, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych /M.P. nr 19 poz. 114/, natomiast żądanie Mieczysława B. dotyczyło wymiany nieruchomości na podstawie ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o scalaniu i wymianie gruntów /Dz.U. nr 3 poz. 13 ze zm./. Z uwagi na odrębność podstaw prawnych obu roszczeń, a więc odrębność dwóch stosunków materialnoprawnych, brak było przesłanek do połączenia obu spraw i załatwienia ich jedną decyzją w myśl art. 62 Kpa, zwłaszcza że decyzje w sprawie wymiany gruntów wydaje w pierwszej instancji wojewoda. Nadto decyzje w części dotyczącej skarżącego rozstrzygały to, o co nie wnosił.
Pomiędzy obu sprawami zachodził jednak związek, gdyż kwestia wymiany gruntów powinna być rozstrzygnięta przed decyzją o wyznaczeniu nabywcy. Dlatego też, nie przesądzając wyniku załatwienia sprawy skarżącego, Naczelnik Miasta i Gminy w O. powinien był przekazać jego podanie według właściwości do rozpoznania Wojewodzie jako organowi pierwszej instancji, natomiast do czasu ostatecznego jej rozstrzygnięcia zawiesić postępowanie w sprawie wyznaczenia kandydata na nabywcę spornej nieruchomości /art. 98 par. 1 pkt 4 Kpa/.
Biorąc pod uwagę poważne uchybienia postępowania mogące mieć wpływ na załatwienie sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzje obu instancji na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 3 Kpa.
O zwrocie kosztów postępowania na rzecz skarżącego orzeczono zgodnie z art. 208 Kpa.