Wydanie decyzji o przejęcie gospodarstwa rolnego na własność Państwa powinno poprzedzać postępowanie wyjaśniające prowadzone w celu wydania opinii, że gospodarstwo rolne kwalifikuje się do zaliczenia jako wykazujące niski poziom produkcji rolnej i ustalające, że rolnik odpowiada ustawowym warunkom dopuszczającym przyjęcie gospodarstwa rolnego na własność Państwa za rentę.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Józefy Cz. na decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 16 kwietnia 1996 r. (...) w przedmiocie przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa - oddala skargę.
Wojewoda decyzją z dnia 21 listopada 1997 r. na podstawie art. 156 par. 1 i art. 157 par. 1 Kpa:
1. odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Naczelnika Miasta i Gminy z dnia 25 maja 1977 r. o przejęciu na własność Państwa w zamian za rentę gospodarstwa rolnego bez zabudowań Zofii i Józefa Cz. w części dotyczącej gospodarstwa rolnego będącego własnością Józefa Cz. położonego w K.,
2. stwierdził nieważność decyzji Naczelnika Miasta i Gminy z dnia 25 maja 1997 r. o przejęciu z urzędu na własność Państwa w zamian za rentę gospodarstwa rolnego bez zabudowań Zofii i Józefa Cz. w części dotyczącej gospodarstwa rolnego będącego własnością Zofii Cz. położonego w mieście K.
W uzasadnieniu decyzji Wojewoda stwierdził m.in., że Naczelnik Miasta i Gminy w oparciu o protokół z lustracji z dnia 6 kwietnia 1977 r. decyzją z dnia 25 maja 1977 r. przejął z urzędu na własność Państwa w zamian za rentę gospodarstwo rolne Zofii i Józefa Cz. składające się z działek o nr: 30, 39, 57, 47, 49, 05/1, 32, 05/2, 04/4, 17, 07 i 87/1 o powierzchni 3,49 ha położonego we wsi K. stanowiących własność Józefa Cz. na podstawie aktu własności ziemi oraz działek o nr: 16, 17, 21, 23, 41 i 71 o powierzchni 2,3366 ha położonych w mieście K. stanowiących własność Zofii Cz. na podstawie aktu własności ziemi. Zofia i Józef Cz. nie wnieśli odwołania, wobec tego decyzja ta stała się prawomocna i na tej podstawie ZUS przyznał im rentę, którą pobierali do dnia swojej śmierci.
Józefa Cz., córka Zofii i Józefa Cz., wnioskiem z dnia 30 sierpnia 1993 r. skierowanym do Wojewody wniosła o stwierdzenie nieważności ww. decyzji Naczelnika Miasta i Gminy. Wojewoda decyzją z dnia 19 stycznia 1995 r. odmówił Józefie Cz. wszczęcia postępowania w sprawie o stwierdzenie nieważności decyzji ww. Naczelnika Miasta i Gminy.
Józefa Cz. wniosła od decyzji tej odwołanie. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej decyzją z dnia 16 kwietnia 1996 r. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Wojewody z dnia 19 stycznia 1995 r. Decyzję Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Józefa Cz. zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który wyrokiem z dnia 1 lipca 1997 r. w sprawie II SA 1048/96 uchylił zaskarżoną decyzję i utrzymał nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu wyroku Sąd ten stwierdził, iż naruszono przepisy ustawy z dnia 29 maja 1974 r. i rozporządzenie z dnia 26 marca 1968 r. dotyczące sposobu przeprowadzania lustracji gospodarstwa, jak i sposobu sporządzania protokołu lustracji.
W toku ponownego rozpatrzenia sprawy w dniu 31 października 1997 r. w Urzędzie Miasta i Gminy przeprowadzono rozprawę administracyjną z udziałem Józefy Cz. oraz Andrzeja I. i Franciszka S., którzy przeprowadzili lustrację gospodarstwa rolnego Zofii i Józefa Cz. w 1977 r. Na podstawie zeznań Andrzeja I. i Franciszka S. Wojewoda ustalił, że w czasie przejęcia gospodarstwa dokonano lustracji tylko części gospodarstwa, tj. części stanowiącej własność Józefa Cz. położonej w K. Ta część gospodarstwa odłogowała.