1. Opłaty za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przewidziane w art. 11[1] ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi /Dz.U. nr 35 poz. 230 ze zm./ nie są niepodatkowymi należnościami budżetów jednostek samorządu terytorialnego w rozumieniu art. 2 par. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./, do których ustalenia lub określenia - w trybie i na zasadach tej Ordynacji - uprawnione są organy podatkowe.
2. Intencją ustawodawcy nie było objęcie zwolnieniem z art. 31 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /Dz.U. nr 123 poz. 776 ze zm./ wszystkich niepodatkowych należności budżetowych w sensie ogólnym, ale tylko te, które miał określić Minister Finansów w wykazie.
Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu sprawy ze skargi Międzywojewódzkiej Spółdzielni Handlowej w likwidacji w K. na odmowę Prezydenta Miasta R. w przedmiocie zwrotu opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych - oddala skargę.
Prezydent Miasta R. pismem z dnia 3 sierpnia 2000 r., odpowiadając na wniosek Międzywojewódzkiej Handlowej Spółdzielni Inwalidów w K. o zwrot opłat uiszczonych za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych, odmówił dokonania zwrotu przedmiotowych opłat. W wyjaśnieniach Ministra Finansów w sprawie opłat za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych stwierdza się, że "niepodatkową należność w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych należy uważać każdą publiczno-prawną należność budżetu państwa lub budżetów samorządowych - z wyłączeniem stanowiącej dochód środka specjalnego i funduszu celowego, którego obowiązek rozliczenia z tymi budżetami powstaje w związku z prowadzeniem działalności zgodnej z istniejącym porządkiem prawnym".
Dlatego uznano, że opłaty za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych nie podlegają ustawowym zwolnieniom.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżąca Międzywojewódzka Handlowa Spółdzielnia Inwalidów w K. wniosła o stwierdzenie bezskuteczności i niezgodności z prawem czynności Prezydenta Miasta R. z dnia 3 sierpnia 2000 r. w przedmiocie odmowy zwrotu zapłaconych w latach 1997, 1998 i 1999 przez skarżącą opłat za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych oraz orzeczenia, iż skarżąca Spółdzielnia jako zakład pracy chronionej korzysta z ustawowych uprawnień do zwolnienia od opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w tym za lata 1997, 1998 i 1999, a ponadto wniosła o zasądzenie na jej rzecz od strony przeciwnej kosztów postępowania.
Skargę swoją uzasadniła tym, że jako zakład pracy chronionej jest zwolniona z obowiązku ponoszenia niepodatkowych należności budżetowych, do których zalicza się opłaty za zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych. Żadna z ustaw nie zawiera definicji "niepodatkowej należności budżetowej", lecz w przeciwieństwie obejmuje pogląd, iż niepodatkowymi należnościami budżetowymi są wszystkie inne poza podatkami należności o charakterze publicznoprawnym. Opłaty te bowiem:
- są dochodami gminy i są przez nią pobierane,
- są bezzwrotne, przymusowe oraz nieodpłatne,
- nie mają charakteru cywilnoprawnego, lecz charakter publiczny,
- obowiązek ich wnoszenia ma związek z prowadzeniem działalności zgodnej z prawem.
Z treści ustawy z dnia 12 września 1996 r. zawierającej ustawę o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. wynika, że nieuiszczenie opłaty w terminie określonym w ustawie powoduje wygaśnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Tak więc jest to opłata będąca pieniężnym świadczeniem przymusowym na rzecz gminy, zasilającym jej budżet w celu finansowania zadań własnych gminy. Zdaniem strony skarżącej, celowość tych opłat nie pozbawia ich przymiotu niepodatkowych należności budżetowych.
W odpowiedzi na skargę Prezydent Miasta R. wniósł o jej oddalenie w całości, podnosząc że gdyby wolą ustawodawcy było zwolnienie jakichkolwiek podmiotów z ponoszenia opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, to regulacja w tym zakresie powinna znaleźć się w tej ustawie.