1. O charakterze umowy, zawartej pomiędzy rolnikami a jednostką gospodarki uspołecznionej w sprawie użytkowania gruntów rolnych, nie decyduje jej nazwa formalna, lecz zamiar stron i cel zawarcia umowy wynikające z jej treści.
2. Pierwszeństwo nabycia gruntów z Państwowego Funduszu Ziemi, przysługujące dzierżawcy takich gruntów na mocy par. 12 ust. 2 pkt 1 lit. "a" zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 25 lipca 1979 r. w sprawie cen, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych /M.P. nr 19 poz. 114/, obejmuje również osoby, które dzierżawiły grunt rolny bezpośrednio przed jego przekazaniem do Państwowego Funduszu Ziemi i spełniają inne warunki wymagane przez to zarządzenie.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Henryka K., Zygmunta P. i Michała N. na decyzję Wojewody Białostockiego z dnia 26 marca 1981 r. w przedmiocie sprzedaży gruntów z Państwowego Funduszu Ziemi i na podstawie art. 207 par. 1 i par. 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję Naczelnika Miasta i Gminy S. z dnia 18 lutego 1981 r., a także na podstawie art. 208 Kpa, orzekł zwrot kosztów postępowania od Wojewody Białostockiego na rzecz każdego ze skarżących.
Wojewoda Białostocki decyzją z dnia 26 marca 1981 r., nr WBG-PFZ/4613-49/81 utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Miasta i Gminy w S. z dnia 18 lutego 1981 r., nr 70195/6/81, w sprawie zatwierdzenia Zygmunta i Bronisławy małżonków Z. na nabywców działki gruntu z PFZ nr 695 o powierzchni 6,18 ha, położonej we wsi S. i zezwolenia na przekroczenie normy obszarowej, oraz odmowy sprzedaży działek nr 676 i 695 położonej w tej wsi Zygmuntowi P., Henrykowi K. i Michałowi N.
Od decyzji Wojewody Białostockiego złożyli skargi do Naczelnego Sądu Administracyjnego Henryk K., Zygmunt P. oraz Michał i Jan N. Skarżący zarzucają, że decyzja ta została wydana z naruszeniem prawa, ponieważ nie uwzględnia, że przysługiwało im - jako wieloletnim /bo od 1974 r./ dzierżawcom działki nr 695 - pierwszeństwo jej nabycia, a ponadto błędnie przyjmuje, że nie mają oni kwalifikacji rolniczych, podczas gdy na roli pracują od dzieciństwa i praca ta stanowi podstawę ich utrzymania. Podnoszą również, że na działkę nr 695 składają się użytki zielone /jest to bowiem łąka/ niezbędne dla ich niewielkich gospodarstw rolnych nastawionych na hodowlę. Nabycie tej działki na zasadzie współwłasności pozwoliłoby na umocnienie ich gospodarstw. Zakwalifikowani na nabywców omawianej działki małżonkowie Z. mieszkają stale w B. i pracują w jednostkach gospodarki uspołecznionej. Dopiero w 1980 r. zakupili prywatnie około 8 ha ziemi, do której uprawy jeszcze nie przystąpili, praca na roli nie stanowi więc ich głównego źródła utrzymania. Małżonkowie Z. zamierzają na spornej działce założyć sad, co w aktualnej sytuacji kraju zasługuje na mniejsze poparcie, aniżeli rozwój hodowli, w jakiej zamierzają specjalizować się skarżący. Skarżący podnoszą, że małżonkowie Z. zaciągnęli pożyczki w wysokości 2 mln zł i obecnie ubiegają się o nową w wysokości 9 mln zł, chociaż poprzedniej jeszcze nie spłacili. Nadmieniają też, że przed kilkoma tygodniami na łamach "Gazety Współczesnej" ukazał się artykuł Jerzego Siwaka pt. "Druga Polska-letniskowa", w którym obszernie opisywano nieprawidłowości obrotu ziemią na terenie gminy S. i wykazano rażące naruszenie zasad postępowania Naczelnika Miasta i Gminy w S. , którego zresztą obecnie zmieniono. Skarżący wnoszą o uchylenie zaskarżonej decyzji i zakwalifikowanie ich jako kandydatów na nabywców działki nr 695.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda Białostocki, wnosząc o jej oddalenie podał, że małżonkowie Z. są właścicielami gospodarstwa specjalistycznego /specjalizacja owoców ziarnkowych/ o powierzchni 10,93 ha. Działka nr 695 o powierzchni 6,18 ha graniczy z ich gospodarstwem, przez co utworzony został zwarty areał gruntów pod uprawy sadownicze, które - zgodnie z opinią specjalisty - mogą być na tej działce prowadzone. Fakt użytkowania przez skarżących spornej działki przed jej przejęciem na rzecz Państwowego Funduszu Ziemi na podstawie umów o kooperację w świetle przepisów par. 12 zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 25 lipca 1979 r. w sprawie cen, warunków i trybu sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych /M.P. nr 19 poz. 114/ nie daje pierwszeństwa do nabycia tej nieruchomości, gdyż nie były to umowy dzierżawy gruntów należących do Państwowego Funduszu Ziemi. Ponadto skarżący Zygmunt P. i Michał N. nie mogli być nabywcami gruntów państwowych, ponieważ w czasie rozpatrywania sprawy nie mieli wymaganych kwalifikacji rolniczych. Umowa sprzedaży małżonkom Z. działki nr 695 została zawarta w formie aktu notarialnego w dniu 7 kwietnia 1981 r., tj. przed wniesieniem skargi.