Z art. 8 ust. 18 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1995 nr 1 poz. 1 ze zm./ wynika, że umorzenie spłaty pożyczki udzielonej bezrobotnemu zależy wyłącznie od sytuacji materialnej pożyczkobiorcy. Oznacza to, że rozstrzygnięcie w takiej sprawie nie może być związane z innymi okolicznościami, nie wymienionymi w tym przepisie.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Stanisława M. na decyzję Prezesa Krajowego Urzędu Pracy z dnia 4 stycznia 1996 r. w przedmiocie odmowy umorzenia pożyczki i na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ uchylił zaskarżoną decyzję, a także - zgodnie z art. 55 ust. 1 tej ustawy - zasądził od Prezesa Krajowego Urzędu Pracy na rzecz skarżącego dziesięć złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Prezes Krajowego Urzędu Pracy decyzją z dnia 4 stycznia 1996 r., po rozpatrzeniu odwołania Stanisława M., utrzymał w mocy decyzję Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w (...) z dnia 31 października 1995 r. w przedmiocie odmowy umorzenia pozostałej do spłaty kwoty 782,18 zł pożyczki udzielonej z Funduszu Pracy, wraz z odsetkami. W uzasadnieniu decyzji Prezes Krajowego Urzędu Pracy stwierdził, że w dniu 24 sierpnia 1990 r. pomiędzy Kierownikiem Rejonowego Urzędu Pracy w S. a Stanisławem M. została podpisana umowa o udzieleniu pożyczki w wysokości 10 mln zł na podjęcie działalności gospodarczej w zakresie instalatorstwa elektrycznego. Dnia 29 października 1993 r., na wniosek pożyczkobiorcy, Kierownik Rejonowego Urzędu Pracy w S. umorzył Stanisławowi M. 50 procent pobranej pożyczki. Jednakże dnia 19 maja 1995 r. Kierownik tego Urzędu zwrócił się do pożyczkobiorcy oraz poręczycieli o zwrot należności w terminie do dnia 12 czerwca 1995 r. z powodu niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków umowy. Zdaniem organu odwoławczego, w toku postępowania wyjaśniającego ustalono, że ani odwołujący się, ani jego rodzina nie żyją w ubóstwie, a opinia Kierownika Rejonowego Urzędu Pracy i opinia Rejonowej Rady Zatrudnienia na temat umorzenia pożyczki były negatywne. W związku z tym organ uznał, że nie zachodzą przesłanki określone w art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1995 nr 1 poz. 1/, dające podstawę do umorzenia pozostałej do spłaty kwoty pożyczki.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Stanisław M. podniósł, że działalność gospodarczą, na której podjęcie otrzymał pożyczkę, prowadził nieprzerwanie przez 3,5 roku i w tym czasie wyszkolił dwóch uczniów, za co umorzono mu połowę pożyczki. W 1993 r. został zmuszony do zawieszenia tej działalności z powodu złego stanu zdrowia spowodowanego wypadkiem. Ma trzecią grupę inwalidzką i rentę w wysokości 200 zł, która nie starcza na utrzymanie. Nie miał środków na zapłacenie za energię elektryczną, w związku z czym został jej pozbawiony. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w B. pomagał mu, wykupując mu konieczne lekarstwa. Z powodu tych okoliczności żona uzyskała rozwód. Opinie dołączone do akt sprawy uważa za jednostronne i powierzchowne, albowiem opierają się na twierdzeniach jego byłej żony.
W odpowiedzi na skargę Prezes Krajowego Urzędu Pracy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie, dodając jedynie, że skarga zawiera zarzuty, które były już przedmiotem rozważań organu odwoławczego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Materialnoprawną podstawę wydanych w sprawie decyzji organów obu instancji stanowi art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu /Dz.U. 1995 nr 1 poz. 1/, zgodnie z którym w przypadkach szczególnie uzasadnionych trudną sytuacją materialną osoby, która otrzymała z Funduszu Pracy pożyczkę na podjęcie działalności gospodarczej, dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy, po zasięgnięciu opinii kierownika rejonowego urzędu pracy oraz rejonowej rady zatrudnienia, może na wniosek pożyczkobiorcy odroczyć termin spłaty pożyczki lub umorzyć jej spłatę w części lub w całości.