W myśl art. 156 par. 1 pkt 1 Kpa naruszenie każdego rodzaju właściwości przez organ administracji przy wydawaniu decyzji administracyjnej powoduje nieważność decyzji bez względu na trafność merytorycznego rozstrzygnięcia.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał ze względów formalnych zasadność skargi Zuzanny i Stanisława małżonków S. na decyzję Wojewody Białostockiego z dnia 29 kwietnia 1982 r. w przedmiocie ustalenia należności z tytułu nabycia gruntów rolnych na cele nierolnicze i na podstawie art. 207 par. 1 i 3 Kpa stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Naczelnika Miasta i Gminy W. z dnia 26 października 1981 r., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Wojewody Białostockiego kwotę złotych sześćset tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżących.
Aktem notarialnym z dnia 18 grudnia 1978 r. nr rep. A-1-11554/78 Stanisław S. nabył od Skarbu Państwa za cenę 17.754 zł działkę nr 1923 o pow. 00807 ha, położoną w S., z przeznaczeniem pod budownictwo letniskowe. Następnie Naczelnik Miasta i Gminy W.; decyzją z dnia 26 października 1981 r. nr SR.8635/9/81, ustalił dla nabywcy tej działki stałą opłatę roczną w wysokości 1.334 zł i zwolnił go z uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa należności z tytułu nabycia gruntów rolnych na cele nierolnicze.
Od decyzji tej odwołali się Stanisław i Zuzanna małżonkowie S., kwestionując ją w całości z powodu błędnego przyjęcia przez organ, że nabyła na cele letniskowe działka była gruntem rolnym. Organ I instancji, wydaną na podstawie art. 132 par. 1 Kpa decyzją z dnia 25 marca 1982 r. nr 7431/14/82, zmienił uprzednią decyzję w części dotyczącej wysokości stałej opłaty rocznej, obniżając ją z 1.334 zł do 891 zł.
Od tej zmienionej decyzji organu I instancji ponownie odwołali się małżonkowie S., wnosząc o jej uchylenie w całości lub o zmianę przez zwolnienie ich z obowiązku uiszczania stałej opłaty rocznej, gdyż - ich zdaniem - nabyta działka była nieużytkiem, nie zaś gruntem rolnym.
Wojewoda Białostocki, decyzją nr NBG-441/28/82 z dnia 29 kwietnia 1982 r., utrzymał w mocy decyzję Naczelnika z dnia 25 marca 1982 r., wywodząc, że - z uwagi na nierolnicze przeznaczenie działki, będącej uprzednio gruntami rolnymi - nabywcy są obowiązani do uiszczenia jednorazowej należności i stałych opłat rocznych. Uwzględniając jednak skompensowanie należności Państwa /8.912 zł/ wyższą od niej ceną nabycia działki /17.754 zł/, nabywcy zostali obciążeni jedynie stałymi opłatami rocznymi przez okres 20 lat.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego i w odpowiedzi na skargę strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska, przy czym Wojewoda Białostocki dodatkowo uzasadnił wymiar stałych opłat nabywcom działek letniskowych wiążącą interpretacją Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lutego 1982 r. nr GZU.o.0175-6/81 i wcześniejszym jeszcze wyjaśnieniem tego Ministerstwa.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Stosownie do art. 127 par. 2 Kpa właściwym do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji państwowej wyższego stopnia. Przepis ten ustala właściwość instancyjną organów w sprawach nie zakończonych jeszcze decyzją ostateczną. Od powyższej zasady kodeks postępowania administracyjnego przewiduje trzy wyjątki:
1/ naczelny organ administracji państwowej, orzekający w I instancji, ponownie rozpoznaje sprawę, gdy zwróci się o to strona niezadowolona z decyzji /art. 127 par. 3 Kpa/,
2/ gdy odwołanie od decyzji wniosły wszystkie strony i zasługuje ono w całości na uwzględnienie, organ I instancji może wydać nową decyzję /art. 132 par. 1 Kpa/,
3/ analogicznie jak w drugim wypadku organ I instancji może postąpić, gdy odwołała się tylko jedna strona , a pozostałe godzą się na uwzględnienie tego odwołania /art. 132 par. 2 Kpa/.
Każde inne rozstrzygnięcie organu I instancji, od którego decyzji odwołała się strona /lub strony/, jest ingerencją w sferę kompetencji organu administracji państwowej wyższego stopnia i naruszeniem ustalonej w art. 127 Kpa właściwości funkcjonalnej.