W razie zakwestionowania przed sądem powszechnym prawidłowości wpisania w księdze wieczystej Skarbu Państwa jako właściciela nieruchomości rolnej rozstrzygnięcie tej kwestii przez sąd powszechny jest koniecznym warunkiem możliwości sprzedaży danej nieruchomości w trybie przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego /Dz.U. 1989 nr 58 poz. 348/.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność skargi Wojciecha J. na decyzję Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w S. z dnia 30 listopada 1989 r. w przedmiocie ustalenia kandydata na nabywcę nieruchomości rolnej Państwowego Funduszu Ziemi i na podstawie art. 207 par. 1 i 2 pkt 1 i 3 Kpa uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzje Naczelnika Gminy Ż.W., a także - zgodnie z art. 208 Kpa - zasądził od Dyrektora Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w S. kwotę sześć tysięcy złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania na rzecz skarżącego.
Decyzją z dnia 20 lipca 1989 naczelnik Gminy w Ż.W. ustalił Jerzego Ż. kandydatem na nabywcę zabudowanej nieruchomości rolnej o powierzchni 3,72 ha, położonej we wsi Ż., oznaczonej na mapie ewidencyjnej tej wsi jako działki nr 480 i 612; odmówił jednocześnie ustalenia kandydatami na nabywców tej nieruchomości Wandy M. i Wojciecha J. W uzasadnieniu decyzji stwierdził, że Jerzy Z. jest młodym rolnikiem, ma własne gospodarstwo rolne o powierzchni 0,61 ha i zestaw maszyn, które będą lepiej wykorzystane po powiększeniu powierzchni tego gospodarstwa. Helena Z. /matka Jerzego/ zrezygnowała z ubiegania się o nabycie tej nieruchomości na rzecz syna, któremu zamierza przekazać własne gospodarstwo rolne o powierzchni 7,68 ha jako następcy. Podkreślił przy tym tradycje rodzinne /ziemia dziadków/ oraz pozytywną dla Jerzego Z. opinie kółka rolniczego. Pozostali kandydaci - jak stwierdził - nie gwarantują prawidłowego zagospodarowania zbywanych gruntów.
Od tej decyzji odwołał się Wojciech J., wnosząc o uznanie jej za nieważną. Zarzucił organowi nieuwzględnienie, iż jest właścicielem zbywanej nieruchomości, na dowód czego załączył wyciąg z księgi wieczystej nr 12146, wystawiony w dniu 2 września 1986 r. Podniósł przy tym, iż grunty te użytkuje od przeszło 10 lat, a od przeszło 5 lat jest ich właścicielem. Zarzucił również, że opinia miejscowego kółka rolniczego nie ustosunkowała się do jego kandydatury.
Rozpatrując powyższe odwołanie, Dyrektor Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Wojewódzkiego w S. decyzją z dnia 30 listopada 1989 r. nr G.II 7436-72/89 zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy, stwierdzając w uzasadnieniu, że w wyniku czynności procesowych, dokonanych przez Helenę Z., siostrę zmarłego byłego właściciela spornej nieruchomości - Józefa O., Sąd Rejonowy w Ż. prawomocnym postanowieniem z dnia 23 lutego 1989 r. (...) stwierdził, iż właścicielem tej nieruchomości stało się Państwo. Postanowienie to zmieniło poprzednie rozstrzygnięcie, przyznające prawo do nieruchomości Wojciechowi J., co zostało ujawnione w księdze wieczystej nr 12146, prowadzonej przez Państwowe Biuro Notarialne w Ż. Długoletnie użytkowanie tej nieruchomości nie daje skarżącemu prawa jej pierwokupu na podstawie art. 695 par. 2 Kc. Stwierdzono, że odwołujący się ma inne źródło utrzymania, a w przyszłości może być także następcą do objęcia gospodarstwa po swoich rodzicach. Jerzy Z. natomiast jest w trakcie przejmowania gospodarstwa o powierzchni 7 ha od swoich rodziców, jest właścicielem odrębnej działki o powierzchni 0,60 ha oraz ma zestaw narzędzi i maszyn rolniczych łącznie z ciągnikiem.
W skardze skierowanej do Naczelnego Sądu Administracyjnego Wojciech J., wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji ostatecznej, zarzucił organom naruszenie przepisów części ogólnej kodeksu postępowania administracyjnego, przepisów kodeksu cywilnego oraz przepisów dotyczących sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych. W szczególności zarzucił pominięcie przez organ odwoławczy tego, że figuruje on w księdze wieczystej jako właściciel na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 17 maja 1984 r. I Ns 165/84, a jego prawa nie zostały z księgi wieczystej nr 12146 wykreślone. Podniósł, że opinia kółka rolniczego była stronnicza, a rozstrzygnięcie sprawy nie uwzględniało, że jest on młodym rolnikiem, prowadzi własne gospodarstwo rolne i wywiązuje się z zawartych umów kontraktacyjnych. Jego zdaniem, Jerzy Z. ma zostać rolnikiem dopiero w przyszłości. Zarzucił też pominięcie, że od przeszło 10 lat ziemię tę użytkował, dokonując na niej poważnych inwestycji i ponosząc związane z tym koszty.