Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Gliniecki Sędziowie Sędzia NSA Halina Kuśmirek Sędzia NSA Alicja Plucińska - Filipowicz ( spr. ) Protokolant Elżbieta Maik po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 marca 2006 r. sygn. akt VII SA/Wa 941/05 w sprawie ze skarg A. L., S.L. i M. L. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 20 maja 2005 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, 2. zasądza od A. L., S.L. i M. L. na rzecz J. G. kwotę 300 (słownie: trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 6 marca 2006 r. po rozpoznaniu skargi A. L., S.L. i M. L. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 20 maja 2005 r. Nr [...] utrzymującą w mocy decyzję tego organu z dnia 11 kwietnia 2005 r. w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 8 grudnia 2004 r. wydanej w postępowaniu wznowieniowym w odniesieniu do decyzji Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 16 lipca 2002 r. Nr [...] utrzymanej w mocy decyzją Wojewody Małopolskiego z dnia 17 września 2002 r. w przedmiocie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia J. G. [...]. pozwolenia na budowę inwestycji /wielofunkcyjne warsztaty napraw samochodów/ z zapleczem socjalno-administracyjnym i infrastrukturą - uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją poprzedzającą.
W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji wskazał, że postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę zostało wznowione przez Wojewodę Małopolskiego na podstawie art. 145 ( 1 pkt 4 kpa. W uzasadnieniu decyzji organu wojewódzkiego podano, że "istniały podstawy do uchylenia decyzji i rozstrzygnięcia o istocie sprawy". Wojewoda uchylił decyzję kontrolowaną i orzekł o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę mając na uwadze, że inwestor wykazał, że posiada prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, warunki zabudowy i zagospodarowania terenu określone decyzję "zaś projekt budowlany wraz z uzgodnieniami wykonały osoby posiadające wymagane uprawnienia budowlane". Jest też zapewniony dostęp do drogi publicznej. Decyzję tę po rozpoznaniu odwołania M. L. utrzymał w mocy Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 8 grudnia 2004 r. Wniosek o stwierdzenie nieważności powyższego rozstrzygnięcia złożył M. L. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 11 kwietnia 2005 r. orzekł o odmowie stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji uznając, że nie została ona dotknięta wadą skutkującą stwierdzeniem jej nieważności. Stanowisko to podtrzymał decyzją z dnia 20 maja 2005 r. wydaną po rozpoznaniu wniosku S. L. o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi wniesionej przez A. L. M. L. i S. L., w której wskazuje się na to, że wystąpiło rażące naruszenia prawa gdyż treść kwestionowanej decyzji pozostaje w sprzeczności z art. 5 pkt 9 Prawa budowlanego a także jej wykonanie spowodowałoby bezpośrednie niebezpieczeństwo katastrofy, skargę uwzględnił, jednakże z innych przyczyn niż podniesione w tej skardze.
Sąd I instancji zauważył, że przedmiotem kontroli w postępowaniu nieważnościowym była decyzja rozstrzygająca po wznowieniu postępowania zakończonego zatwierdzeniem projektu budowlanego i udzieleniem pozwolenia na budowę - o ponownym uwzględnieniu wniosku inwestora po uprzednim uchyleniu decyzji dotychczasowej. W ocenie Sądu w tej sytuacji kluczową sprawą jest "termin rozpoczęcia budowy przedmiotowej inwestycji". Z oświadczenia inwestora złożonego do akt sądowych w piśmie z dnia 1 marca 2006 r. wynika, że budowę spornej inwestycji rozpoczęto przed datą udzielenia pozwolenia na budowę, natomiast w orzecznictwie sądowym ugruntowany jest pogląd, że decyzja udzielająca pozwolenia na budowę może dotyczyć wyłącznie przyszłych zamierzeń inwestycyjnych, a realizacja robót budowlanych przed uzyskaniem ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę powoduje bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę i skutkuje jego umorzeniem /zob. wyrok [...]/. Wznowione postępowanie ma się toczyć wedle reguł obowiązujących w postępowaniu przed pierwszą instancją. Art. 151 ( 1 pkt 2 kpa, na podstawie którego orzekał Wojewoda Małopolski przewiduje, że w następstwie uzasadnionego wznowienia postępowania organ "uchyla dotychczasową decyzję i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy". Istotą wznowionego postępowania i uchylenia dotychczasowej decyzji ostatecznej jest powrót sprawy do odpowiedniego stadium zwykłego postępowania instancyjnego. Nową zatem decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy wydaje się, jak gdyby sprawa nie była rozstrzygana w danej instancji. W niniejszej sprawie Wojewoda Małopolski winien orzec jak organ I instancji i w pełnym zakresie przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, w szczególności zaś ustalić, kiedy rozpoczęto budowę inwestycji objętej wnioskiem o pozwolenie na budowę. Nie wyjaśnienie dokładnego stanu faktycznego wpływało w istotny sposób na wynik sprawy. Ma to nastąpić właśnie w postępowaniu nieważnościowym, w którym "obowiązkiem organów było ustalenie, czy decyzja Wojewody Małopolskiego orzekająca o udzieleniu pozwolenia na budowę wypełni przesłanki określone w art. 156 ( 1 kpa". Brak takich wyjaśnień powoduje, że według Sądu postępowanie organu narusza art. 7 i 77 kpa, a także art. 6 i 8 kpa.