Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz /spr./ Sędziowie: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędzia WSA del. Kazimierz Bandarzewski Protokolant: starszy inspektor sądowy Agnieszka Majewska po rozpoznaniu w dniu 13 września 2017 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skarg kasacyjnych "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] oraz "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 22 września 2015 r. sygn. akt II SA/Ol 643/15 w sprawie ze skarg "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] oraz "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] na uchwałę Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia [...] 2012 r. nr [...] w przedmiocie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla Województwa Warmińsko-Mazurskiego za lata [...] 1. oddala skargi kasacyjne, 2. zasądza solidarnie od "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] oraz "[...]" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] na rzecz Województwa Warmińsko-Mazurskiego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z dnia 22 września 2015 r., sygn. akt II SA/Ol 643/15 oddalił skargi [...] Sp. z o.o. w [...] i [...] Sp. z o.o. w [...] na uchwałę Sejmiku Województwa [...] z dnia [...] 2012 roku Nr [...] w przedmiocie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla Województwa [...] na lata 2011-2016.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Sejmik Województwa [...], działając na podstawie art. 14 ust. 1-9 i art. 14a ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243 ze zm., dalej także jako: "ustawa"), podjął w dniu [...] 2012 r. uchwałę Nr [...] w sprawie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla Województwa [...] na lata 2011-2016.
W dniu [...] 2013 r. [...] sp. z o.o. w [...] oraz [...] sp. z o.o. w [...], w ustawowym terminie, po uprzednim wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, zaskarżyły powyższą uchwałę, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, domagając się stwierdzenia jej nieważności w całości. W obszernym uzasadnieniu strony skarżące podniosły, że [...] prowadzi w [...] składowisko odpadów komunalnych. Aktualnie jest eksploatowana kwatera nr II tego składowiska. Jednak składowisko ma podlegać rozbudowie o kolejne, sąsiednie kwatery nr III, IV i V. Wyjaśniono, że na terenie składowiska [...] sp. z o.o. z siedzibą w [...] planuje realizację instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (sortowania i kompostowania). Inwestycje będą stanowiły całość funkcjonalno-gospodarczą, tworząc zakład gospodarowania odpadów komunalnych, którego założeniem jest kompleksowa obróbka i unieszkodliwianie odpadów. Wskazano, że dla planowanych inwestycji w dniu 29 grudnia 2011 r. wydane zostały decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Skarżące Spółki zarzuciły, że mimo pozostawania w obrocie prawnym tych decyzji, żadna z wymienionych instalacji planowanych do realizacji nie została ujęta w przedmiotowym planie ani uchwale wykonawczej do tego planu, jako regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (dalej: "RIPOK"). Jedynie II kwatera składowiska została uwzględniona w tych aktach, jako instalacja do zastępczej obsługi Regionu Północno-Wschodniego.
W związku z tym strony skarżące zarzuciły, że z naruszeniem art. 14 ust. 6 pkt 5 ustawy o odpadach, plan nie formułuje kryteriów rozmieszczenia obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami, podając jedynie informacje dotyczące mocy przerobowych. Poza tym w planie ujęte zostały tylko RIPOK, których budowa finansowana jest przez gminę z uwagi na wykonywane zadania własne lub ze środków Unii Europejskiej, co oznacza faworyzowanie konkretnych obiektów z uwagi na sposób ich finansowania i narusza zasady gospodarowania odpadami, w szczególności zasadę bliskości określoną w art. 9 oraz art. 14 ust. 1 i ust. 2 ustawy. Skarżące stwierdziły, że nieuzasadnione jest wożenie odpadów przez gminy zrzeszone w [...] Związku Międzygminnym do [...] (kilkadziesiąt kilometrów), gdy w pobliżu funkcjonuje składowisko odpadów i ma zostać zrealizowana instalacja do ich obróbki. W ocenie Spółek podział województwa na 5 regionów w sposób całkowicie nieuzasadniony ogranicza możliwość racjonalnego korzystania przez gminy z najbliżej położonych instalacji. Zarzucono, że wbrew wymogom wynikającym z art. 1 ust. 1 ustawy w zw. z art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 ze zm.) oraz art. 74 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, plan wprowadził nieracjonalny system gospodarki odpadami, który nie tylko zwiększy koszty obsługi mieszkańców, stwarzając możliwość wywołania konfliktów społecznych, ale także ograniczy możliwość prowadzenia działalności gospodarczej prywatnym przedsiębiorcom, w tym skarżącym Spółkom. Podkreślono, że uwzględnienie w planie funkcjonowania Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w [...] z pominięciem instalacji skarżących, nie zapewnia zrównoważonego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Zaznaczono, że w planie został uwzględniony kosztowny, przeinwestowany ze środków publicznych "moloch", do którego - z naruszeniem zasady bliskości - będą przyjmowane odpady z całego regionu zamiast do położonych bliżej mniejszych instalacji, spełniających w tym samym stopniu normy ekologiczne i wymogi prawne. W ocenie skarżących przyjęcie takiego rozwiązania narusza art. 20, 32 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007r., Nr 50, poz. 331 ze zm.) wobec nieprzestrzegania zasady równości wobec prawa, niedyskryminacji w życiu gospodarczym, konkurencyjności gospodarki oraz swobody działalności gospodarczej, w tym wolności rynkowej. Strony podały, że zakład w [...] jest planowany do realizacji na głównym zbiorniku wód podziemnych, co będzie skutkowało negatywnym oddziaływaniem na ten element środowiska naturalnego. Podniesiono również, że fakt, iż zakład w [...] został przewidziany, jako jedyny RIPOK w regionie obok zakładu w [...] unaocznia uległość organu uchwałodawczego wobec monopolistycznych zapędów [...] Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami Sp. z o.o., który wykorzystując fakt otrzymania dotacji unijnych chce wyeliminować z rynku inne podmioty, w tym prywatne, działające w tej branży, zarządzające instalacjami do przetwarzania odpadów komunalnych.