Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Bujko Sędziowie Sędzia NSA Arkadiusz Despot-Mładanowicz Sędzia del. WSA Małgorzata Miron (spr.) Protokolant asystent Dominika Sasin-Knothe po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2012 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej A.B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 września 2010 r., sygn. akt II SA/Wr 189/10 w sprawie ze skargi A.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia [...] lutego 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu własności oddala skargę kasacyjną.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Wrocławiu wyrokiem z dnia 30 września 2010 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II SA/Wr 189/10, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia [...] lutego 2010 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu własności:
I. oddalił skargę; II. przyznał od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na rzecz radcy prawnego E.M. tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu stronie skarżącej, łączną kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa 80/100) złotych, stanowiącą wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości netto 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych wraz z podatkiem VAT w kwocie 52,80 (pięćdziesiąt dwa 80/100) złotych.
W uzasadnieniu Sąd przedstawił następujący stan sprawy:
Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu decyzją z dnia [...] lutego 2010 r., [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Legnicy, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. - zwanej dalej k.p.a.), po rozpatrzeniu wniosku A.B. o ponowne rozpatrzenie sprawy utrzymało w mocy decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy z dnia [...] grudnia 2009 r., Nr [...] o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu własności ziemi Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w Górze z dnia [...] czerwca 1972 r., Nr [...].
W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Kolegium stwierdziło, że opisana wyżej decyzja z dnia [...] grudnia 2009 r., podjęta została na podstawie art. 157 § 3 w związku z art. 157 § 1 k.p.a. We wniosku z dnia 1 października 2009 r. wszczynającym w niniejszej sprawie postępowanie - A.B. podniosła, że Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w Górze decyzją z dnia [...] czerwca 1972r., Nr [...] wydało akt własności ziemi na rzecz Z.G., w którym stwierdzono, że wymieniony stał się właścicielem gospodarstwa rolnego wraz z zabudowaniami o powierzchni 7,96 ha, położonego we wsi L., powiat G., na podstawie umowy sprzedaży z dnia 3 listopada 1963 r., zawartej z P.K., bez prawnie przewidzianej formy. Zdaniem A.B. powyższy akt własności ziemi został wydany z rażącym naruszeniem prawa i zawiera wadę powodującą jego nieważność z mocy prawa. Umowa sprzedaży gospodarstwa rolnego jest bowiem nieważna z powodu niezachowania prawem przewidzianej formy aktu notarialnego. Z tych powodów umowa ta nie wywołuje skutków prawnych w sferze właścicielskiej i co z tym związane własność gospodarstwa "nadal przysługiwać powinna osobie sprzedającej, a w chwili obecnej spadkobiercom po tej osobie". Ponadto, Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej w postanowieniu, sygn. akt I Ns 1395/04 stwierdził, że wchodzące w skład spadku po J.K., zmarłym 9 sierpnia 1960 r., gospodarstwo rolne położone we wsi L. nabyła A.B. z domu K. w całości. Natomiast J.K. przysługiwała pierwotnie własność gospodarstwa objętego aktem własności ziemi z dnia [...] czerwca 1972 r., a spadek po nim, zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Górze z dnia 12 września 1961 r. nr NS 97/61, nabyli w częściach równych: P.K., J.K. i A.B. W tej sytuacji umowa sprzedaży gospodarstwa powinna obejmować oświadczenia woli również J.K. i A.B. Z kolei Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Wydział Rolnictwa i Leśnictwa w Górze wydając akt własności ziemi z dnia [...] czerwca 1972 r., pominęło w nim J.K. i A.B. jako strony i osoby zainteresowane, co pozbawiło je prawa kwestionowania tego aktu. Skutkiem wydania przedmiotowego aktu własności ziemi było rozporządzenie własnością przysługującą wnioskodawczyni. W związku z brakiem możliwości wzruszania aktów własności ziemi wydawanych na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych A.B. wniosła o stwierdzenie, że przedmiotowy akt własności został wydany z naruszeniem prawa.