1. Brak możliwości dokonania czynności doręczenia decyzji administracyjnej osobie, która zmarła w trakcie toczącego się postępowania, będąc jedyną jego stroną, nie sprawia, że decyzja ta jest aktem nieistniejącym.
2. Śmierć osoby, która wystąpiła z wnioskiem, o którym mowa w art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r., Nr 28, poz. 353 ze zm.), pomimo niezaistnienia podstaw do przyjęcia następstwa proceduralnego określonego w art. 30 par. 4 k.p.a., nie uzasadnia umorzenia postępowania administracyjnego jako bezprzedmiotowego, na podstawie art. 105 par. 1 k.p.a., jeżeli udział w tym postępowaniu zgłosi osoba, która wykaże, że ma interes prawny w wydaniu decyzji stwierdzającej obywatelstwo zmarłego wnioskodawcy.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Protokolant Andżelika Nycz po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2009 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2007 r., sygn. akt IV SA/Wa 1380/07 w sprawie ze skargi R.N.B.S. na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z dnia [...] marca 2007 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z 11 grudnia 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyniku rozpoznania skargi R.N.B.S. stwierdził nieważność decyzji Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z [...] marca 2007 r. w przedmiocie odmowy stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego.
Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy. Wnioskiem z 25 września 2005 r., złożonym za pośrednictwem Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Tel Avivie, I.B.S. (urodzony jako I.A.Z. w dniu 13 grudnia 1915 r. w Ł.) wystąpił o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego.
Decyzją z [...] lutego 2006 r. Wojewoda Łódzki, stosownie do art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353 ze zm.), odmówił stwierdzenia posiadania przez wnioskodawcę obywatelstwa polskiego. Organ przyjął, że I.B.S. w związku z tym, iż nie podlegał obowiązkowi wojskowemu, posiadając kategorię wojskową D, utracił obywatelstwo polskie z mocy prawa wskutek nabycia obywatelstwa izraelskiego z dniem 3 lutego 1949 r., stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 stycznia 1920 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 7, poz. 44 ze zm.).
W wyniku rozpoznania odwołania I.B.S., Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców decyzją z [...] marca 2007 r. utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy. Powyższa decyzja została odebrana za pośrednictwem Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Izraelu przez K.B.S. (żonę wnioskodawcy) w dniu 2 maja 2007 r.
Skargę na decyzję Prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców z [...] marca 2007 r. wniósł R.N.B.S., będący synem wnioskodawcy. Składający skargę podał, że decyzja dotyczy jego zmarłego niedawno ojca, I.B.S., a on sam pragnie wnieść także wniosek we własnej sprawie i w ten sposób wykazać interes prawny.
W odpowiedzi na skargę Prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.
Stwierdzając nieważność decyzji z [...] marca 2007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że została ona wydana z naruszeniem prawa, albowiem odnosiła się do osoby nieżyjącej (z nadesłanego Sądowi odpisu aktu zgonu wynika, że wnioskodawca zmarł w dniu 31 października 2006 r.). Według Sądu I instancji, rozstrzygnięcie o sytuacji prawnej osoby, która zmarła po wszczęciu postępowania, uznać należy za rażące naruszenie prawa, dające podstawę do stwierdzenia nieważności orzeczenia administracyjnego, w rozumieniu przepisu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.
Na powyższy wyrok skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego złożył Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zarzucając wyrokowi naruszenie przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej: p.p.s.a.), tj. :
- art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w związku z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. poprzez rozpoznanie skargi i stwierdzenie nieważności decyzji nieistniejącej w obrocie prawnym. Sąd I instancji wydając orzeczenie nie uwzględnił okoliczności braku przedmiotu zaskarżenia jako przesłanki niedopuszczalności skargi, co miało istotny wpływ na wynik sprawy. Niedopuszczalność skargi z przyczyn przedmiotowych skutkuje jej odrzuceniem na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a.;