Dnia 13 marca 2019 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jacek Chlebny (spr.) sędzia NSA Zbigniew Kostka sędzia del. WSA Piotr Broda po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2018 r. sygn. akt II SA/Ol 436/18 w sprawie ze skarg P. S. i H. S. na postanowienie Wojewody [...] z dnia [...] maja 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie odtworzenia w rejestrze stanu cywilnego aktu małżeństwa oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie wyrokiem z 7 sierpnia 2018 r., sygn. akt II SA/Ol 436/18, oddalił skargę P. S. i H. S. (dalej: "Skarżący") na postanowienie Wojewody [...] z [...] maja 2018 r. w przedmiocie wszczęcia postępowania w sprawie odtworzenia w rejestrze stanu cywilnego aktu małżeństwa.
Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.
Pismem z [...] kwietnia 2018 r., skierowanym do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w G. Skarżący zwrócili się o odtworzenie aktu małżeństwa, które zawarli P. S. i H.S., sporządzonego pierwotnie [...] r. w zaginionej księdze małżeństw Urzędu Stanu Cywilnego w G.
Postanowieniem z [...] kwietnia 2018 r. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w G. odmówił wszczęcia postępowania o odtworzenie w rejestrze stanu cywilnego aktu małżeństwa, wskazując, że postępowanie w powyższej sprawie jest bezprzedmiotowe, ponieważ w tej samej sprawie w dniu [...] r. już zapadło rozstrzygnięcie i akt małżeństwa znajduje się w rejestrze aktów stanu cywilnego. W ocenie organu podnoszona przez Skarżących kwestia znacznej liczby błędów w odtworzonym akcie ma charakter cywilnoprawny i mają oni prawo do ich sprostowania.
Po rozpatrzeniu zażalenia Skarżących Wojewoda [...] postanowieniem z [...] maja 2018 r. uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Zdaniem Wojewody organ I instancji nie rozpatrzył sprawy merytorycznie, nie zbadał i nie wyjaśnił w sposób należyty, czy występuje tożsamość sprawy pozwalająca na podjęcie postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania, a samo uzasadnienie postanowienia nie zawiera wyczerpującego wyjaśnienia przesłanek odmowy wszczęcia postępowania. Wojewoda wyjaśnił, że przesłanką uzasadniającą odmowę wszczęcia postępowania nie jest okoliczność, iż akt małżeństwa figuruje w rejestrze. Wskazał, że jeżeli wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami ustawy warunki, organ zobowiązany jest dokonać żądanego wpisu, albo odmówić decyzją dokonania wpisu. Wojewoda odnotował przy tym, że znaczenie w sprawie ma okoliczność, iż akt małżeństwa odtworzony został na podstawie dekretu z dnia 8 czerwca 1955 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 25, poz. 151, z późn. zm.), a nie obecnej ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 2064, z późn. zm.), dalej: "p.a.s.c.", podczas gdy wniosek powinien zostać zbadany i oceniony w oparciu o przepisy obecnej ustawy.
Na powyższe rozstrzygnięcie Skarżący wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie sprzeciwy, które na rozprawie zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia jako skargi. Przywołanym na wstępie wyrokiem Sąd I instancji oddalił skargi. W uzasadnieniu Sąd wyjaśnił, że sprzeciw nie przysługuje od postanowienia organu drugiej instancji wydanego na podstawie art. 138 § 2 w zw. z art. 144 k.p.a., a jedynie od decyzji. Wskazał także, że w związku z brakiem wyłączenia bądź nakazania odpowiedniego stosowania do odtworzenia aktu stanu cywilnego stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, w związku z czym wobec braku możliwości określenia sposobu rozpatrzenia wniosku jego złożenie wszczyna postępowanie administracyjne, które może zakończyć czynność materialno-techniczną albo odmową wszczęcia tego postępowania.