Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Roman Ciąglewicz Sędziowie Sędzia NSA Marzenna Linska-Wawrzon Sędzia del. NSA Jerzy Stankowski (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Ewa Dubiel po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2021 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 lutego 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 1267/17 w sprawie ze skargi [...] na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] grudnia 2016 r. znak [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 lutego 2018 r. sygn. akt VII SA/Wa 1267/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi [...], uchylił decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] grudnia 2016 r. znak [...] oraz poprzedzającą ją decyzję [...] Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków [...] Delegatura w [...] z dnia [...] grudnia 2015 r. nr. [...].
Zaskarżony wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] Wojewódzki Konserwatora Zabytków [...] Delegatura w [...] (zwany dalej: WKZ), na podstawie art. 89 pkt 2, art. 92 ust. 6 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446 ze zm.; zwanej dalej: u.o.z.o.z.) oraz art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.; zwanej dalej: k.p.a.) umorzył postępowanie w sprawie przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami dotyczącym pałacu w [...] wpisanego do rejestru zabytków. WKZ uznał, że postępowanie administracyjne w sprawie przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków zostało wszczęte w dniu 19 lutego 2013 r. wraz z zawiadomieniem o planowanej kontroli zabytku. Podczas planowanych czynności kontrolnych nie dokonano jednak żadnych ustaleń faktycznych w zakresie stanu zachowania obiektu, nie wydano też zaleceń pokontrolnych, ani nakazu wykonania określonych prac. Zdaniem organu postępowanie stało się więc bezprzedmiotowe z uwagi na powyższe oraz na śmierć właścicielki i przejście prawa własności pałacu na inny podmiot.
Po rozpatrzeniu odwołania od ww. decyzji, złożonego przez [...], Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z dnia [...] grudnia 2016 r. znak [...] utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. W uzasadnieniu decyzji Minister stwierdził, że z przepisów u.o.z.o.z. nie wynika, by czynności kontrolne odbywały się w ramach postępowania administracyjnego. W samym postępowaniu kontrolnym na podstawie u.o.z.o.z. nie dochodzi do rozstrzygnięcia sprawy indywidualnej w drodze decyzji administracyjnej, lecz do ustalenia określonych faktów. Dopiero tak ustalone fakty mogą być podstawą wydania decyzji w rozumieniu przepisów k.p.a.
Minister uznał, że WKZ wszczął postępowanie administracyjne, o czym świadczy treść zawiadomień kierowanych przez ten organ do właściciela i użytkownika pałacu w [...], w których powołuje się na przepisy k.p.a., a także zastosowanie przez organ - nieprawidłowo - przepisów o wyłączeniu pracownika. Mając na uwadze, że przepisy prawa nie dają podstaw do prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie kontroli stosowania i przestrzegania przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zdaniem Ministra konieczne było wydanie decyzji o umorzeniu tego postępowania. Organ stwierdził końcowo, że decyzja WKZ odpowiada prawu, lecz z innych powodów niż te wskazane w jej uzasadnieniu.