Dnia 16 maja 2014 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Włodzimierz Ryms sędzia NSA Andrzej Gliniecki sędzia del. NSA Janina Kosowska /spr./ Protokolant starszy asystent sędziego Anna Sidorowska-Ciesielska po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2014 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej S. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 25 lipca 2012 r. sygn. akt II SA/Bd 123/12 w sprawie ze skargi S. J. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 lipca 2012r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę S. J. (dalej zwanego skarżącym) na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] grudnia 2011r., nr [...], w przedmiocie świadczenia pieniężnego z tytułu pracy przymusowej.
Wyrok ten został wydany w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych kontrolowanej sprawy:
Decyzją z dnia [...] października 2011r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (dalej zwany organem) odmówił skarżącemu przyznania uprawnienia do świadczenia pieniężnego z tytułu deportacji do pracy przymusowej. W uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia oceniono, że skarżący nie był deportowany do pracy przymusowej, gdyż dostał nakaz pracy w gospodarstwie rolnym w miejscowości położonej w odległości 3 km od miejsca zamieszkania.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżący podniósł, że odległość między miejscem wykonywania pracy a miejscem zamieszkania wynosiła około 10 km. Uznał jednak, że okoliczność ta nie ma większego znaczenia w niniejszej sprawie, gdyż miał zakaz opuszczania miejsca zakwaterowania i zaczął wykonywać pracę przymusową, mając zaledwie 14 lat.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2011r. organ utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję podnosząc, że wykonywanie pracy w warunkach przymusowych bez faktu deportacji nie stanowi wystarczającej przesłanki do przyznania wnioskowanego świadczenia. Zdaniem organu, w przypadku skarżącego nie został spełniony warunek deportacji do pracy przymusowej, gdyż skarżący został skierowany do pracy w miejscowości pobliskiej od domu rodzinnego i utrzymywał kontakt z bliskimi (ojcem i jednym ze świadków). Uznano także, że skarżącego nie dotknęły inne utrudnienia charakterystyczne dla deportacji, takie jak: zmiana warunków klimatycznych czy społecznych oraz bariera językowa.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy skarżący wskazał, że podczas wykonywania pracy przymusowej miał jedynie sporadyczny kontakt z ojcem (przeważnie z okazji świąt) oraz z jednym ze świadków, który świadczył pracę u brata pracodawcy skarżącego. Podniósł, że obowiązywał go zakaz opuszczania miejsca zakwaterowania i pracy pod groźbą wywiezienia do Niemiec.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Oddalając skargę wniesioną w niniejszej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy stwierdził, że w świetle art. 2 ustawy z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz. U. Nr 87, poz. 395 ze zm. - dalej zwanej ustawą o świadczeniu pieniężnym), ustawodawca nie przewidział świadczeń dla wszystkich poszkodowanych, lecz tylko dla tych, względem których okupant stosował represję pracy niewolniczej w zaostrzonej formie, osadzenie w obozie pracy bądź deportacji. Podkreślił, że kryterium to jest istotne ze względu na realizowany w praktyce powszechny obowiązek pracy, obejmujący wszystkich mieszkańców Generalnej Guberni bez względu na wiek i stan zdrowia. Podał, że w niniejszej sprawie skarżący domaga się przyznania świadczenia w związku z deportacją do pracy przymusowej, przy czym organ nie kwestionuje, że skarżący spełnił warunek wykonywania pracy przymusowej w okresie co najmniej 6 miesięcy, a jedynie to, że skarżący był deportowany.