Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Miron (spr.) Sędziowie sędzia NSA Robert Sawuła sędzia del. NSA Anna Żak po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 marca 2019 r., sygn. akt II SA/Kr 1451/18 w sprawie ze skargi M. B. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowalnego w [...] z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 marca 2019 r., sygn. akt II SA/Kr 1451/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, oddalił skargę M. B. na postanowienie [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowalnego w K. z dnia [...] sierpnia 2018 r., nr [...], w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania.
Powyższym rozstrzygnięciem organ odwoławczy, na podstawie art. 134 w zw. z art. 144, art. 123 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm., zwana dalej: "k.p.a."), stwierdził, że odwołanie M. B. działającej przez pełnomocnika M. P. od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w N. dla powiatu [...] z dnia [...] grudnia 2017 r., nr [...], zostało wniesione z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 129 § 2 k.p.a.
W uzasadnieniu powołanego na wstępie wyroku, Sąd I instancji wskazał, że termin do wniesienia odwołania wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - 14 dni od dnia jej ogłoszenia stronie (art. 129 § 2 k.p.a.). Liczenie terminu do wniesienia odwołania następuje według sposobu określonego w art. 57 § 1 k.p.a., a zatem termin do wniesienia odwołania rozpoczyna bieg następnego dnia po dniu, w którym decyzja została doręczona lub ogłoszona, zaś upływ ostatniego - czternastego dnia uważa się za koniec terminu. Termin do wniesienia odwołania jest terminem dla dokonania czynności przez stronę, bezwzględnie oznaczonym, ustawowym i zawitym, co oznacza, że wniesienie odwołania po terminie jest bezskuteczne.
Sąd I instancji podniósł, że organ odwoławczy poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia co do uchybienia terminu do wniesienia odwołania. Istotnie bowiem zawierająca decyzję organu I instancji przesyłka polecona - wysłana na adres M. P. jako pełnomocnika M. B. - z uwagi na nieobecność adresata przy próbie doręczenia w dniu 27 grudnia 2017 r. była przechowywana w placówce pocztowej, mimo dwukrotnego awizowania (w dniach 27 grudnia 2017 r. i 4 stycznia 2018 r.) i upływu 14 dni, przesyłka ta nie została podjęta - zwrócono ją nadawcy. Organ przyjął, że w tej sytuacji skutek doręczenia nastąpił w dniu 12 stycznia 2018 r., a termin do wniesienia odwołania upływał z dniem 26 stycznia 2018 r. Odwołanie wniesione w dniu 8 lutego 2018 r. było zatem spóźnione.
W ocenie Sądu I instancji, wystąpiły zatem przesłanki do wydania postanowienia z art. 134 k.p.a., stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania.
Nawiązując do argumentacji skargi, Sąd I instancji, powołując się na orzecznictwo sądowoadministracyjne i doktrynę, wskazał, że żądanie przywrócenia terminu musi być wyraźne. Sam fakt dokonania czynności procesowej po terminie nie stwarza domniemania, że strona złożyła wniosek o przywrócenie terminu, a pogląd jakoby można było złożyć wniosek o przywrócenie terminu w sposób dorozumiany nie znajduje oparcia w przepisach administracyjnej procedury. Wniosek o przywrócenie terminu powinien wynikać wprost z pisma (podania lub odwołania), a nie być ustalany przez organ w procesie interpretacji celu wynikającego z oświadczenia zawartego we wniosku. Dodał także, że organ nie tylko nie ma obowiązku, ale nawet prawa wyjaśniać, dlaczego doszło do uchybienia terminu, czy nastąpiło to bez winy strony i czy ma ona świadomość uchybienia terminu, a jeżeli tak, to czy chce wystąpić z wnioskiem o jego przywrócenie.