Dnia 26 lipca 2016 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Czapska - Górnikiewicz Sędziowie: sędzia NSA Barbara Adamiak /spr./ sędzia del. WSA Piotr Korzeniowski po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2016 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2015 r., sygn. akt II SA/Wr 640/15 w sprawie ze skargi [...] Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S. na decyzję Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] lipca 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia danych osobowo - adresowych potencjalnych spadkobierców zmarłego oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 18 listopada 2015 r., sygn. akt II SA/Wr 640/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę [...] Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S. na decyzję Wojewody Dolnośląskiego z dnia [...] lipca 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia danych osobowo - adresowych potencjalnych spadkobierców zmarłego.
Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:
W dniu [...] marca 2015 r. do Prezydenta Miasta J. wpłynął wniosek pełnomocnika [...] Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w S. (dalej - skarżąca) w sprawie udostępnienia danych ze zbioru rejestru mieszkańców i rejestru zamieszkania cudzoziemców w postaci imienia, nazwiska oraz aktualnego adresu zamieszkania potencjalnych spadkobierców po zmarłym J. W. Uzasadniając interes prawny w uzyskaniu tych danych, pełnomocnik wskazał, że J. W. był dłużnikiem skarżącej, co potwierdza załączony do wniosku weksel z dnia [...] listopada 2012 r. podpisany przez J. W. W celu dalszego dochodzenia należności przysługującej wierzycielowi konieczne jest ustalenie kręgu spadkobierców dłużnika w toku postępowania o nabycie spadku. Stąd potrzeba uzyskania danych osobowych i aktualnych adresów zamieszkania potencjalnych spadkobierców zmarłego J. W. Pełnomocnik wskazał, że interes prawny skarżącej wynika z samego faktu istnienia wierzytelności, która może być realizowana przez ustalenie na kogo przeszły obowiązki majątkowe zmarłego dłużnika.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2015 r. Prezydent J. odmówił udostępnienia danych potencjalnych spadkobierców po J. W. z rejestru mieszkańców. Odnosząc się do przedmiotowego wniosku Prezydent Miasta J. wskazał, że przepis art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 388 ze zm.), określa, że to na stronie żądającej udostępnienia danych spoczywa obowiązek udowodnienia istnienia interesu prawnego upoważniającego do otrzymania danych. O interesie prawnym strony do uzyskania danych osób ze zbioru rejestru mieszkańców, zdaniem organu, można mówić wówczas, gdy wnioskodawca przedstawi dokumenty potwierdzające, że z osobami poszukiwanymi łączy go stosunek prawny wynikający z przepisów prawa materialnego. Prezydent Miasta J. stwierdził, iż biorąc pod uwagę fakt, że interes prawny nie może być interesem przewidywanym w przyszłości ani hipotetycznym, ewentualny zamiar wystąpienia do Sądu nie może być uznany za wystarczający do posiadania interesu prawnego, a załączony do wniosku dokument nie spełnia wymogu, na dzień składania wniosku, o udostępnienie danych jednostkowych.
Wojewoda Dolnośląski, po rozpoznaniu odwołania skarżącej, zaskarżoną decyzją utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Organ wskazał, że wnioskowane dane może uzyskać jedynie podmiot, który wykaże związek między chronionym przez przepisy prawa materialnym interesem prawnym, a aktem administracyjnym lub czynnością organu. Ciężar wykazania istnienia interesu prawnego spoczywa na wnioskodawcy, który powinien podać podstawę prawną, załączyć dokumenty potwierdzające ten interes, lub wskazać okoliczności uzasadniające żądanie. W niniejszej sprawie wnioskodawca oświadczył, że dane potencjalnych spadkobierców są mu niezbędne do złożenia wniosku o nabycie spadku po zmarłym, a interes prawny w uzyskaniu tych danych wynika z art. 922 § 1, art. 924 i 925 k.c. Powołując powyższe, organ podniósł, że wskazane przepisy, z których ma wynikać interes prawny podmiotu w żądaniu uzyskania danych potencjalnych spadkobierców, określają jedynie ogólne prawa dotyczące spadku. Organ zaznaczył, że w polskim systemie prawnym nie obowiązuje system rezerw, zgodnie z którym określone osoby należące do najbliższych krewnych zmarłego zawsze dochodzą do dziedziczenia określonej części spadku. Nie sposób wykluczyć sytuacji, kiedy cały majątek spadkowy, a z nim odpowiedzialność za długi spadkowe, przejdzie na inne osoby niż te, które należą do spadkobierców ustawowych. Zdaniem Wojewody, skoro wierzyciel ma prawo dochodzić swoich wierzytelności od spadkobierców dłużnika, to najpierw muszą być oni ustaleni, a do tego właściwy jest sąd powszechny. Organ nie zgodził się także ze stwierdzeniem skarżącej, iż dla złożenia wniosku o wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku konieczne jest posiadanie danych personalnych potencjalnych spadkobierców. Nie jest to bowiem obowiązek skarżącej. Nawet w przypadku, gdy we wniosku są podane osoby powołane do spadku, to sąd nie jest tym związany, bowiem związanie sądu w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku granicami wniosku odnosi się jedynie do osoby spadkodawcy. Sąd stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi osoby inne niż te, które wskazali uczestnicy postępowania.