Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz /spr./ Sędzia NSA Paweł Miładowski Sędzia del. WSA Wojciech Mazur Protokolant Aleksander Jakubowski po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2011 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skarg kasacyjnych Rady Gminy w R. i R. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 26 sierpnia 2010 r. sygn. akt III SA/Łd 444/10 w sprawie ze skarg Rady Gminy w R. i R. W. na zarządzenie zastępcze Wojewody Łódzkiego z dnia [...] czerwca 2010 r. nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia mandatu wójta oddala skargi kasacyjne.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 444/10 oddalił skargi Rady Gminy w R. i R. W. na zarządzenie zastępcze Wojewody Łódzkiego z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...] w przedmiocie wygaśnięcia mandatu wójta.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Zarządzeniem zastępczym z dnia [...] czerwca 2010 r., nr [...] Wojewoda Łódzki działając na podstawie art. 98 a ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.) - dalej u.s.g., stwierdził wygaśnięcie mandatu wójta Gminy R. - R. W. . Uzasadniając wydane rozstrzygnięcie Wojewoda Łódzki wskazał, że Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 12 października 2009 r., sygn. akt II K 437/08 uznał R. W. za winnego popełnienia czynu z art. 231 § 1 kodeksu karnego w zb. z art. 90 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane w zb. z art. 117 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków w zb. z art. 11 § 2 kodeksu karnego, stanowiącego przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego i wymierzył mu karę 100 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 60 zł. Wyrok uprawomocnił się w dniu 16 lutego 2010 r. Powołując się na treść art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. z 2002 r. nr 113 poz. 984 ze zm.) Wojewoda stwierdził, iż w wyniku prawomocnego wydania wyroku skazującego za popełnienie przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego R. W. utracił prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze), czego następstwem było wygaśnięcie mandatu wójta.
Na powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wnieśli R. W. oraz Rada Gminy w R. , zarzucając naruszenie art. 98a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym i art. 26 ust. 1 w zw. z ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. 2002 r. Nr 113 poz. 984 ze zm.). Postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 sierpnia 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 445/10 skarga R. W. została połączona do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze skargą wniesioną przez Radę Gminy w R. , zarejestrowaną pod sygn. akt III SA/Łd 444/10.
W odpowiedziach na skargi Wojewoda Łódzki wniósł o ich oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia zastępczego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalając zaskarżonym wyrokiem skargi wskazał, że podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 98 a ust. 2 u.s.g. w związku z art. 26 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 z dnia 20 czerwca 2002r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Zgodnie z treścią art. 98 a ust. 1 u.s.g. jeżeli właściwy organ gminy, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 190 ust. 2 i 6 i art. 194 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 24 b ust. 6, art. 26 ust. 2 i 5 ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta oraz art. 5 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wygaśnięcia mandatu radnego, obsadzenia mandatu radnego, wygaśnięcia mandatu wójta, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z zastępcą wójta, sekretarzem gminy, skarbnikiem gminy, kierownikiem jednostki organizacyjnej gminy i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego gminną osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska lub nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ gminy do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni. W razie bezskutecznego upływu terminu określonego w ust. 1, wojewoda, po powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wydaje zarządzenie zastępcze ( art. 98 a ust. 2 u.s.g.). Stosownie do treści art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów. Wygaśnięcie mandatu wójta stwierdza rada gminy w drodze uchwały, najpóźniej po upływie miesiąca od dnia wystąpienia przesłanek wygaśnięcia mandatu (art. 26 ust. 2 ustawy). Natomiast przepis art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 159 poz. 1547 ze zm.) stanowi, iż prawa wybieralności nie mają osoby karane za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. Z treści powołanych przepisów wynika, że zarządzenie zastępcze stanowi środek nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego. Ma ono na celu wypełnienie luki powstałej wskutek braku działania organu samorządowego.