Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak Sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak po rozpoznaniu w dniu 22 września 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Ministra Cyfryzacji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 maja 2019 r. sygn. akt IV SA/Wa 510/19 w sprawie ze skargi Krajowego Rejestru ... S.A. z siedziba we W... na decyzję Ministra Cyfryzacji z dnia 18 grudnia 2018 r. nr ... w przedmiocie odmowy udostępnienia z rejestru PESEL za pomocą teletransmisji w drodze weryfikacji danych potwierdzających zgon oddala skargę kasacyjną.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 maja 2019 r., sygn. akt IV SA/Wa 510/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi Krajowego Rejestru ... S.A. z siedzibą we W. na decyzję Ministra Cyfryzacji z dnia 18 grudnia 2018 r. nr ... w przedmiocie odmowy udostępnienia z rejestru PESEL za pomocą teletransmisji w drodze weryfikacji danych potwierdzających zgon, uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Ministra Cyfryzacji z dnia 26 października 2018 r. nr ... oraz zasądził na rzecz strony zwrot kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd wskazał, że przedmiotem zaskarżenia była decyzja Ministra Cyfryzacji z 18 grudnia 2018 r. nr .... Decyzją tą, wydaną po ponownym rozpatrzeniu sprawy z wniosku Krajowego Rejestru ... S.A. z siedzibą we W. rozstrzygniętej decyzją z dnia 26 października 2018 r. o odmowie wyrażenia zgody na udostępnienie danych z rejestru PESEL za pomocą urządzeń teletransmisji danych w trybie weryfikacji w zakresie danych potwierdzających zgon - Minister utrzymał w mocy własną decyzję z 26 października 2018 r.
Zdaniem Sądu pierwszej instancji, skarżąca, mając status biura informacji gospodarczej, ma interes prawny w uzyskaniu dostępu do danych z rejestru PESEL za pomocą urządzeń teletransmisji danych w trybie weryfikacji w zakresie danych potwierdzających zgon. Sąd przypomniał, że biura informacji gospodarczej to podmioty, które zostały upoważnione przez ustawodawcę do udostępniania informacji gospodarczych osobom trzecim nieoznaczonym w chwili przeznaczania tych informacji do udostępniania (art. 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 470 ze zm., dalej u.u.i.g.). Ustawodawca nałożył szereg szczególnych wymogów, które należy spełnić, aby prowadzić działalność w postaci biura informacji gospodarczej (zob. m. in. art. 5-8 u.u.i.g.), a nadto działalność biur informacji gospodarczej poddana została nadzorowi (art. 32 i n. u.u.i.g.). Sąd dodał, że biuro informacji gospodarczej nie może powierzyć innym podmiotom wykonywania czynności związanych z przedmiotem działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 1 i 2, z wyjątkiem innych biur oraz instytucji utworzonych na podstawie art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (art. 7 ust. 4 u.u.i.g.). Wszystkie te obostrzenia związane są z faktem, że biuro informacji gospodarczej uprawnione jest m. in. do pozyskiwania i przetwarzania danych osób fizycznych, które podlegają szczególnej ochronie. Chodzi tu m. in. o adres miejsca zamieszkania lub adres do doręczeń, numer PESEL lub innego numeru potwierdzającego tożsamość oraz serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, a także dane dotyczące zobowiązania pieniężnego takiej osoby będącej dłużnikiem (zob. art. 2 ust. 1 pkt 2 - 4 oraz ust. 2 pkt 1 u.u.i.g.). Równocześnie trzeba wskazać, że biura informacji gospodarczej pełnią istotną funkcję w gospodarce rynkowej, polegającą przede wszystkim na dostarczaniu uczestnikom tego obrotu wiarygodnych informacji o sytuacji finansowej aktualnych lub przyszłych partnerów gospodarczych lub klientów. Dla wykonania tych obowiązków przez biura informacji gospodarczej ustawodawca przewidział w art. 28 ust. 1 u.u.i.g. uprawnienie do otrzymania przez biuro danych z wielu publicznych ewidencji lub rejestrów. W szczególności, zgodnie z art. 28 ust. 1 u.u.i.g., biuro jest uprawnione do otrzymywania danych z rejestru PESEL na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. To odesłanie do zasad określonych w ustawie o ewidencji ludności oznacza w szczególności, że dane z rejestru PESEL mogą być udostępnione osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny (art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności), przy czym zgodę na udostępnienie takich danych za pomocą urządzeń teletransmisji danych, w tym w drodze weryfikacji, wydaje minister właściwy do spraw informatyzacji (art. 50 ust. 1 pkt 1 oraz art. 51 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności). Ustalając, czy biuro informacji gospodarczej ma interes prawny w udostępnieniu danych z rejestru PESEL za pomocą urządzeń teletransmisji danych w trybie weryfikacji w zakresie danych potwierdzających zgon trzeba mieć na uwadze przede wszystkim ogólne ustalenia orzecznictwa w sprawie interesu prawnego, skoro ustawodawca nie wprowadził tu szczególnych unormowań co do wspomnianego pojęcia prawnego. Nadto, w procesie wykładni nie można pomijać odesłania zawartego w art. 28 ust. 1 pkt 1 u.u.i.g., gdzie wprost wskazano, że biura informacji gospodarczej są uprawnione do otrzymywania danych z rejestru PESEL. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, interpretacja spełnienia wymogu wykazania interesu prawnego w uzyskaniu przez biuro informacji gospodarczej danych potwierdzających zgon nie może abstrahować od tego, że wnioskodawcą jest podmiot wyposażony przez ustawodawcę w szczególne uprawnienia w zakresie pozyskiwania i przetwarzania danych ujawnianych w rejestrze PESEL, co do którego wprowadzono normę kompetencyjną w art. 28 ust. 1 pkt 1 u.u.i.g. Pominięcie tego przepisu w procesie wykładni art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności było sprzeczne z powszechnie przyjętą zasadą wykładni prawa, że niedopuszczalna jest interpretacja, która prowadziłaby do uznania danego przepisu za zbędny (zakaz wykładni per non est; por. np. wyrok NSA z 18 listopada 2016 r., II FSK 2846/14 oraz wyrok NSA z 10 grudnia 2015 r., I OSK 2356/15 - CBOSA; J. Wróblewski: Rozumienie prawa i jego wykładnia, Wrocław 1990, s. 79-80). Innymi słowy, biuro informacji gospodarczej nie może być, w aspekcie oceny interesu pranego, traktowane przez Ministra jak każdy inny podmiot, co do którego ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie upoważnienia na wzór art. 28 ust. 1 u.i.g.g.