Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Dałkowska - Szary (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Leszek Kamiński Sędzia del. WSA Tamara Dziełakowska Protokolant: asystent sędziego Hubert Sęczkowski po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Ministra Spraw Wewnętrznych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 czerwca 2012 r. sygn. akt IV SA/Wa 203/12 w sprawie ze skargi C.S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy zmiany decyzji 1. uchyla pkt 1 zaskarżonego wyroku i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 czerwca 2012r., sygn. akt IV SA/Wa 203/12, po rozpoznaniu sprawy ze skargi C. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia [...] grudnia 2011 r. w przedmiocie odmowy zmiany decyzji, uchylił zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] kwietnia 2008 r. i zasądził na rzecz pełnomocnika skarżącego koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:
C. S. w dniu [...] stycznia 2008 r. złożył do Wojewody Mazowieckiego wniosek o zmianę decyzji tego organu z dnia [...] listopada 2005 r. w trybie art. 154 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej: k.p.a.), poprzez dopisanie w zdaniu pierwszym akapitu drugiego strony drugiej uzasadnienia tej decyzji wyrazów "rodzice wnioskodawcy w dniu jego urodzenia posiadali obywatelstwo".
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2008 r. Wojewoda Mazowiecki odmówił zmiany decyzji własnej z dnia [...] listopada 2005 r. uzasadniając, że w trybie art. 154 § 1 wydaje się decyzję załatwiającą sprawę co do jej istoty, tymczasem wpisanie powyższego zdania w treści uzasadnienia nie ma żadnego wpływu na rozstrzygnięcie decyzji z dnia [...] listopada 2005 r., bowiem ustalony w niej stan faktyczny nie uległ zmianie - rodzice C. S. w dacie urodzenia posiadali obywatelstwo polskie, jednak później powstały zdarzenia, w wyniku których nastąpiła utrata obywatelstwa polskiego, co stwierdzono w rozstrzygnięciu decyzji.
Decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. Minister Spraw Wewnętrznych utrzymał w mocy decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] kwietnia 2008 r. Organ odwoławczy przypomniał, iż sprawa była już przedmiotem wielokrotnego rozstrzygania zarówno przez organy jak i sądy administracyjne. Wskazał, że dla ustalenia podstawy nabycia i utraty obywatelstwa polskiego miarodajne są przepisy obowiązujące w chwili zdarzenia lub czynności, na skutek których nastąpiło nabycie lub utrata obywatelstwa z mocy prawa lub decyzji właściwego organu. Decyzja Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2005 r. jest decyzją ostateczną na mocy której C. S. nie nabył żadnych praw. Niedopuszczalne jest, w ocenie Ministra, badanie w trybie art. 154 k.p.a. prawidłowości zaskarżonej decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2005 r. Przy tym Minister związany jest stanem faktycznym i prawnym istniejącym w dniu wydania decyzji organu I instancji, albowiem jak wyżej zaznaczono, wydanie rozstrzygnięcia w trybie art. 154 k.p.a. jest możliwe wyłącznie przy niezmienionym stanie faktycznym i prawnym, istniejącym w dniu wydania ostatecznej decyzji.
Minister zaznaczył, że wbrew ocenie skarżącego postępowanie w sprawie zmiany decyzji ostatecznej, prowadzone w trybie art. 154 § 1 k.p.a., nie służy prostowaniu treści jej uzasadnienia, nawet gdy są one błędne. Zmianie może bowiem podlegać wyłącznie sentencja (rozstrzygnięcie) decyzji administracyjnej i prowadzi do tego ocena czy wnioskodawca ma ku temu słuszny interes lub, że istnieje w tym względzie interes społeczny. Podkreślił, że postępowanie to nie służy do ponownego merytorycznego rozpatrzenia sprawy i ponownego ustalania stanu faktycznego sprawy. Minister pokreślił także, że zmiana decyzji organu I instancji z dnia [...] listopada 2005 r. jest dopuszczalna jedynie poprzez stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez C. S., o ile uznane zostanie, iż istnieje ku temu interes społeczny lub okoliczności podawane przez stronę stanowić będą jego słuszny interes do takiej zmiany. Przy czym zmiana decyzji ostatecznej we wskazanym kierunku, w trybie art. 154 § 1 k.p.a., nie może prowadzić do wydania decyzji sprzecznej z prawem. Oznacza to, że zmiana decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] listopada 2005 r. poprzez stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego przez wnioskodawcę może nastąpić wyłącznie wówczas, gdyby obywatelstwo to rzeczywiście posiadał w dacie wydawania skarżonej decyzji.