Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Małgorzata Stahl Sędziowie: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędzia NSA del. Roman Ciąglewicz /spr./ Protokolant: starszy asystent sędziego Iwona Ścieszka po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2014r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej M. G. i D. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 listopada 2012 r. sygn. akt VII SA/Wa 1387/12 w sprawie ze skargi M. G. i D. B. na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] stycznia 2012 r. nr [...] w przedmiocie wycofania produktu z obrotu oddala skargę kasacyjną.
Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt VII SA/Wa 1387/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi M. G. i D. B. na decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] stycznia 2012 r., nr [...], w przedmiocie wycofania produktu z obrotu, uchylił zaskarżoną decyzję.
Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.
Decyzją z dnia [...] października 2010 r., znak: [...], Główny Inspektor Sanitarny, działając na podstawie art. 27 ust 1 i 2 oraz art. 31a ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 ze zm.), w związku z art. 104 i 108 § 1 K.p.a.:
1) wycofał z obrotu na terenie całego kraju wyrób o nazwie "[...]" określony jako przeznaczony do celów kolekcjonerskich oraz wszystkie podobne wyroby, mogące mieć wpływ na bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi,
2) nakazał zaprzestania działalności obiektów służących produkcji, obrotowi hurtowemu lub detalicznemu wyrobami, o których mowa w pkt 1,
3) decyzji nadał rygor natychmiastowej wykonalności.
W uzasadnieniu Główny Inspektor Sanitarny podał, że w związku ze stwierdzeniem przez Ministra Zdrowia wystąpienia, na terenie całego kraju, bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi po użyciu wyrobu o nazwie handlowej "[...]" określonego jako przeznaczony do celów kolekcjonerskich i wyrobów jemu podobnych (tzw. "dopalaczy") oraz koniecznością natychmiastowego zaprzestania działalności obiektów służących produkcji, obrotowi hurtowemu i detalicznemu tych wyrobów, nakazał, w drodze decyzji, wycofanie ich z obrotu, w tym zamknięcie obiektów służących produkcji, obrotowi hurtowemu lub detalicznemu. Orzekł, że strona, po otrzymaniu decyzji, zobowiązana jest do natychmiastowego jej wykonania, a bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzi uzasadnia nadanie jej rygoru natychmiastowej wykonalności.
Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy złożyli M.G. i D. B. Zażądali stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji w całości jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa oraz bez podstawy prawnej. Stwierdzili, że wniosek złożyli z daleko idącej ostrożności albowiem zaskarżona decyzja nie obejmuje swym zakresem podmiotowym wnioskodawców. nadto, jest nieważna z uwagi na uchybienia materialne i proceduralne. Jedynie nieuzasadnione działania państwowych inspektorów sanitarnych, którzy dokonali zamknięcia i zabezpieczenia sklepów wnioskodawców, powołując się na wskazaną decyzję, zmusza skarżących do złożenia wniosku. Zarzucili naruszenie przepisów art. 7, 77 § 1 i 107 § 3 K.p.a., art. 107 § 1 K.p.a., art. 109 § 1 K.p.a., art. 61 § 4 oraz art. 10 K.p.a., art. 6 K.p.a. w związku z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, art. 8 K.p.a., art. 11 K.p.a. oraz art. 20 i 22 Konstytucji RP.
Główny Inspektor Sanitarny, decyzją z dnia [...] stycznia 2012 r., znak: [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w związku z art. 127 § 3 K.p.a., art. 27 ust. 1 i 2 oraz art. 31a ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, utrzymał w mocy własną decyzję z dnia [...] października 2010 r.. Organ stwierdził, że wydanie decyzji z dnia [...] października 2010 r. nastąpiło w szczególnym stanie prawnym i faktycznym. Podniósł, że zgodnie z przepisem art. 27 ust. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, państwowy inspektor sanitarny, w przypadku stwierdzenia naruszeń higienicznych i zdrowotnych, które spowodowały bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, nakazuje w drodze decyzji administracyjnej unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia), zamknięcie obiektu użyteczności publicznej, wyłączenie z eksploatacji środka transportu, wycofanie z obrotu środka spożywczego, przedmiotu użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetyku lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi albo podjęcie lub zaprzestanie innych działań. Zauważył, że przepis art. 27 ust. 2 jest przepisem szczególnym, wyposażającym Głównego Inspektora Sanitarnego w uprawnienie do nadzwyczajnego, interwencyjnego, doraźnego i niezwłocznego działania. Stanowi instrument realizacji ochrony zdrowia publicznego, co stanowi ustawowe zadanie organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej (art. 1 ustawy o PIS), a przez art. 31a ustawy o PIS - również zadanie Głównego Inspektora Sanitarnego. Wykonywanie zadań określonych w art. 1 polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej, co potwierdza brzmienie art. 2. Działanie Głównego Inspektora Sanitarnego w granicach wyznaczonych przez art. 27 ust. 2, jest działaniem prewencyjnym, zapobiegawczym. Organ podkreślił, że przesłanką wydania wskazanej decyzji jest stwierdzenie bezpośredniego "zagrożenia życia lub zdrowia ludzi". W przepisie tym mówi się o takim zagrożeniu, które było spowodowane naruszeniem wymagań higienicznych i zdrowotnych, przy czym przepis art. 27 ust. 2 nie określa tego w jakim trybie stwierdzenie naruszenia tych wymagań powinno nastąpić. W ocenie organu, to stwierdzenie może stanowić rezultat kontroli przeprowadzanej przez organy PIS, lecz może być również wynikiem innych ustaleń (ocen). Ustalenie stanu zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi może nastąpić w jakikolwiek sposób. W niniejszej sprawie ustalenia te organ poczynił opierając się na przypadkach odnotowanej interwencji medycznej ze wskazanego powodu, przypadkach zatruć tzw. dopalaczami, liczbie osób hospitalizowanych z powodu zażycia dopalaczy, a także na podstawie zakresu i stopnia stwierdzonych dolegliwości wynikających z zażycia dopalaczy, dostępności tych produktów w obiektach handlowych, sposobu ich użycia przez konsumentów itp. Informację taką również Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu przekazał Minister Zdrowia pismem z dnia [...] października 2010 r., a zatem organ konstytucyjnie odpowiedzialny za dział administracji rządowej - zdrowie, co uzasadniało w pełni użycie interwencyjnych instrumentów w które wyposażony był Główny Inspektor Sanitarny, a które pozwalają wyeliminować stan zagrożenia bezpieczeństwa dla życia i zdrowia.