Dnia 25 kwietnia 2017 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie: sędzia NSA Arkadiusz Despot - Mładanowicz (spr.) sędzia del. WSA Piotr Korzeniowski Protokolant: starszy asystent sędziego Tomasz Szpojankowski po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Zrzeszenia [...] z siedzibą w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 maja 2015 r. sygn. akt I SA/Wa 98/15 w sprawie ze skargi Zrzeszenia [...] z siedzibą w [...] na decyzję Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia przejścia własności części nieruchomości I. uchyla zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewody D. z dnia [...] października 2012 r., nr [...]; II. zasądza od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz Zrzeszenia [...] z siedzibą w [...] kwotę 1000 (jeden tysiąc) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 5 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Wa 98/15 oddalił skargę Zrzeszenia [...] z siedzibą w K. na decyzję Ministra [...] z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia przejścia własności części nieruchomości.
Wyrok został wydany w następujących okolicznościach sprawy:
Minister [...] (dalej Minister) ww. decyzją z dnia [...] listopada 2014 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1971 r. o przejściu na osoby prawne Kościoła Rzymskokatolickiego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych niektórych nieruchomości położonych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (Dz. U. Nr 16, poz. 156, dalej "ustawa", "ustawa z dnia 23 czerwca 1971 r."), po rozpatrzeniu odwołań od decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r. Gminy W. oraz Zrzeszenia [...] (dalej skarżący), oraz po zbadaniu sprawy z urzędu, uchylił decyzję organu I instancji w całości oraz odmówił stwierdzenia przejścia na rzecz skarżącego prawa własności części nieruchomości w postaci samodzielnego niewyodrębnionego lokalu nr [...] znajdującego się w budynku położonym w W. przy ul. [...].
Decyzja ta wydana została w następującym stanie faktycznym i prawnym:
Wojewoda [...] (dalej Wojewoda) decyzją z dnia [...] października 2012 r., z powołaniem się na art. 1 ustawy stwierdził, że z dniem 29 czerwca 1971 r. na rzecz skarżącego, przeszła własność części nieruchomości, w postaci samodzielnego niewyodrębnionego lokalu nr [...], przeznaczonego na cele inne niż mieszkaniowe (kaplica) o powierzchni 55,76 m2, mieszczącego się na drugiej kondygnacji budynku położonego we W., przy ul. [...], wraz ze związanym z tym prawem własności udziałem w 1562/10000 części we wspólnych częściach budynku oraz w prawie własności nieruchomości oznaczonej geodezyjnie jako działka nr [...], [...], obręb [...], o pow. 0,0188 ha, na której posadowiony jest wyżej wymieniony budynek.
Wojewoda przytoczył w uzasadnieniu brzmienie art. 1 ustawy i wskazał, że decyzja właściwego wojewody, o której mowa w przytoczonym wyżej przepisie niewątpliwie jest decyzją deklaratoryjną. Decyzja o takim charakterze poświadcza o powstaniu określonego skutku prawnego z mocy prawa w wyniku zaistnienia przewidzianego prawem stanu faktycznego. Wyjaśnił następnie, że jeżeli przepis art. 1 ustawy uzależnia skuteczność nabycia z mocy prawa z dniem 29 czerwca 1971 r. mienia państwowego przez kościelną osobę prawną jedynie od wykazania, że mienie to w dniu 1 stycznia 1971 r. znajdowało się w wyłącznym faktycznym władaniu tej osoby, to niedopuszczalnym jest kreowanie innych przesłanek, np. dodatkowo uzależniających nabycie tego mienia od wykazania, że nieruchomość ta stanowi własność Skarbu Państwa na dzień wydania decyzji deklaratoryjnej stwierdzającej to nabycie lub, że nie została przed tym dniem oddana w użytkowanie wieczyste. Taka wykładnia tego przepisu nie kłóci się przy tym z powszechnie akceptowanym stanowiskiem, że decyzja stwierdzająca nabycie mienia z mocy prawa, mimo deklaratoryjności, zawiera w sobie element konstytutywny, który przejawia się dopiero od momentu potwierdzenia nabycia określonego prawa w drodze tego aktu, zaś osoba prawna może skutecznie powoływać się na nabyte przez nią prawo, w tym ujawniać je w księdze wieczystej. Ze względu na fakt, że art. 1 miał na celu uregulowanie stanu prawnego określonego typu nieruchomości, to jest stanowiących własność państwową i użytkowanych przez kościelne osoby prawne w dniu wejścia w życie tej ustawy, jako jedyny punkt odniesienia przy wydaniu decyzji na podstawie tego przepisu winien być przyjmowany właśnie ten dzień, tj. 29 czerwca 1971 r. Tym samym decyzja nie mogła uwzględnić żądania skarżącego, wyrażonego w jego piśmie z dnia [...] lipca 2011 r., aby stwierdzić, że z dniem [...] czerwca 1971 r. wraz z własnością części przedmiotowej nieruchomości na skarżącego przeszedł również odpowiedni udział w prawie użytkowania wieczystego gruntu. Prawo takie, po pierwsze, nie było bowiem ustanowione na przedmiotowym gruncie w dniu 1 stycznia 1971 r., a po drugie przepis art. 1 ustawy wyraźnie wskazuje, że skutkiem wypełnienia określonych w tym przepisie przesłanek, jest przejście z mocy ustawy prawa własności. Przepis ten w żadnym wypadku nie daje zatem uprawnienia do orzekania, że na jego podstawie na rzecz strony przeszło inne prawo, jak np. prawo użytkowania wieczystego gruntu.