Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak Sędziowie: sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz (spr.) sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 marca 2020 r. sygn. akt IV SAB/Wa 1741/19 w sprawie ze skargi O.P. na bezczynność Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w przedmiocie rozpatrzenia odwołania 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców na rzecz O.P. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 20 marca 2020 r. sygn. akt IV SAB/Wa 1741/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w sprawie ze skargi O.P. na bezczynność Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w przedmiocie rozpatrzenia odwołania, umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców do rozpoznania odwołania skarżącego od decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lutego 2019 r. nr [...] (pkt I), stwierdził, że organ administracji publicznej dopuścił się bezczynności w prowadzeniu postępowania administracyjnego (pkt II), stwierdził, że bezczynność organu administracji publicznej miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa (pkt III), wymierzył Szefowi Urzędu do Spraw Cudzoziemców grzywnę w kwocie 500 złotych (pkt IV) oraz orzekł o zwrocie kosztów postępowania (pkt V).
Wyrok ten został wydany w następującym stanie sprawy:
W złożonej skardze na bezczynność Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców ww. skarżący - O.P., zarzucił organowi naruszenie art. 7, art. 8, art. 12, art. 35 § 1 w zw. z art. 37 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, zwanej dalej "k.p.a.", oraz wniósł o zobowiązanie organu do wydania decyzji, stosownie do art. 129 § 1 k.p.a. i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że 4 kwietnia 2019 r. zostało skierowane do Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców odwołanie od odmownej decyzji Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] lutego 2019 r.
Pismem z dnia 29 lipca 2019 r. skarżący wniósł do organu odwoławczego pismo poprzedzające ponaglenie. Natomiast w dniu 26 sierpnia 2019 r. nadano w placówce operatora pocztowego Poczta Polska ponaglenie. Również i te pisma nie spowodowały, by sprawa została przez organ odwoławczy rozpatrzona. Zdaniem skarżącego brak wydania rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie wskazuje jednoznacznie, że organ odwoławczy pozostaje w rażącej zwłoce w prowadzeniu postępowania administracyjnego, czym narusza dyspozycję art. 12, 35 i 36 k.p.a. Postępowanie zainicjowane odwołaniem skarżącego do czasu wniesienia skargi toczy się ponad 6 miesięcy. Znaczny napływ spraw jako czynnik obiektywny i niezależny od organu nie może stanowić usprawiedliwienia dla braku podjęcia w tym czasie przez organ jakichkolwiek czynności w sprawie.
W odpowiedzi na skargę Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wniósł o umorzenie postępowania sądowego w zakresie zobowiązania go do rozpatrzenia odwołania oraz o stwierdzenie, że prowadzenie w niniejszej sprawie postępowania odwoławczego nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Potwierdził, że 4 kwietnia 2019 r. skarżący złożył odwołanie. Zostało ono przekazane organowi odwoławczemu 18 kwietnia 2019 r. Organ poinformował jednocześnie, że pismem z 29 kwietnia 2019 r. zostało mu przekazane przez organ pierwszej instancji zwrotne potwierdzenie odbioru tej decyzji. Pismem z dnia 23 sierpnia 2019 r. (wpływ do organu odwoławczego 27 września 2019 r.) zostało wniesione ponaglenie na bezczynność organu odwoławczego w tej sprawie. Następnie 17 września 2019 r. do organu wpłynęła skarga na bezczynność. Zaś [...] grudnia 2019 r. organ odwoławczy wydał decyzję kończącą postępowanie w sprawie. Dalej organ przyznał, że postępowanie odwoławcze toczyło się zbyt długo, bo około ośmiu miesięcy, uchybienie to nie nosiło jednak cech rażącego naruszenia prawa. Niezwłoczne wydanie orzeczenia kończącego niniejsze postępowanie okazało się niemożliwe, z uwagi na ilość i znaczny przyrost postępowań odwoławczych prowadzonych przez Departament Legalizacji Pobytu Urzędu do Spraw Cudzoziemców. Według danych uzyskanych z tej komórki organizacyjnej Urzędu, w pierwszym półroczu 2019 r. wpłynęły 13 503 sprawy, w tym 3 874 ponaglenia, co stanowi 174% wzrost w porównaniu z pierwszym półroczem 2018 r. o 8 568 spraw. Podjęto działania mające poprawić tę sytuację, ale ilość spraw do rozpoznania, w tym o bezczynność/przewlekłość stale rośnie. Ilość postępowań, którymi zajmował się Departament Legalizacji Pobytu, przewyższała realne możliwości niezwłocznego i terminowego rozpatrywania poszczególnych spraw przez ten organ, mimo zwiększenia zatrudnienia (jest to stała tendencja wzrostowa). Ta okoliczność miała charakter obiektywny. Jakkolwiek więc postępowanie odwoławcze toczyło się zbyt długo - z naruszeniem art. 35 k.p.a. i strona nie otrzymała wymaganej informacji o przyczynach wydłużenia postępowania - to uchybienie to nie nosiło cech rażącego naruszenia prawa. W ramach reorganizacji Departamentu, pomimo utworzenia nowych jednostek wewnętrznych oraz zatrudnienia dodatkowych pracowników nie było możliwe dotychczas niezwłoczne skrócenie terminów prowadzenia postępowań w sytuacji stałego i znacznego przyrostu ich ilości.