Dnia 7 września 2017 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak sędzia del. WSA Piotr Broda Protokolant: asystent sędziego Aneta Kolarz-Kucięba po rozpoznaniu w dniu 7 września 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. G. i M. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 września 2015 r. sygn. akt VII SA/Wa 2987/14 w sprawie ze skargi M. G. i M. G. na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] października 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną
Wyrokiem z 23 września 2015 r., sygn. akt VII SA/Wa 2987/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. G. i M. G. na postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z [...] października 2014 r., znak: [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji.
Postanowieniem z dnia [...] października 2014 r. znak: [...] Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego po rozpatrzeniu wniosku M. G. i M. G. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej postanowieniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia [...] marca 2014 r. l. dz. [...], odmawiającym wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Łódzkiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia [...] lutego 2008 r., znak: [...], wpisującej do rejestru zabytków pod numerem [...], budynek dawnego kościoła braci morawskich, usytuowany przy ul. [...] w Ł., utrzymał w mocy postanowienie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z [...] marca 2014 r. W uzasadnieniu organ podał, że Łódzki Wojewódzki Konserwator Zabytków decyzją z dnia [...]lutego 2008 r., wpisał do rejestru zabytków pod numerem [...], budynek dawnego kościoła braci morawskich (odłam anabaptystów), położony na działce oznaczonej w ewidencji gruntów nr [...], obręb P-19, przy ul. [...]w Ł.
Od decyzji tej odwołali się M. G. i M. G. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego decyzją z dnia [...] listopada 2009 r., utrzymał w mocy ww. decyzję.
Skarga na ostateczną decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego została oddalona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Wa 68/10.
Rozpoznając wniosek skarżących o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] lutego 2008 r. organ uznał, iż skontrolowanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zgodności z prawem tej decyzji stanowi przeszkodę do wszczęcia postępowania nadzwyczajnego. Wyjaśnił, że sąd administracyjny z urzędu bierze pod uwagę kwalifikowaną wadliwość decyzji, co stanowi podstawę stwierdzenia jej nieważności. Z tego względu po wydaniu wyroku oddalającego skargę na decyzję administracyjną niedopuszczalne jest prowadzenie przez organy administracji postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, gdyż oznaczałoby to podważanie ustaleń dokonanych przez sąd. Wskazując na powyższe organ powołał się na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2009 r., sygn. akt I OPS 6/09.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie z dnia [...] października 2014 r. wnieśli M. G. i M. G.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w zaskarżonym postanowieniu.
Rozpoznając sprawę, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wskazał, że podstawę prawną kwestionowanego postanowienia w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji stanowił art. 61a § 1 k.p.a., zgodnie z którym, gdy żądanie, o którym, mowa w art. 61 zostało wniesione przez osobę nie będącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Z treści cytowanego przepisu wynika obowiązek organu przeprowadzenia wstępnej analizy wniosku pod względem ewentualnego wystąpienia okoliczności uniemożliwiających merytoryczne rozpatrzenie podania. Samo złożenie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej nie jest tożsame ze wszczęciem postępowania w sprawie, lecz uruchamia etap wstępny, w ramach którego właściwy organ ocenia podmiotową i przedmiotową dopuszczalność wykorzystania instytucji procesowej. Rozpoznając wniosek o wszczęcie takiego postępowania organ wstępnie bada kwestie formalne, jak m.in. legitymacja danego podmiotu do wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania, czy wskazanie przez ten podmiot przesłanki określonej w art. 156 § 1 k.p.a. Odmowa wszczęcia postępowania może nastąpić wówczas, gdy wszczęcie i prowadzenie postępowania jest niedopuszczalne z przyczyn podmiotowych lub przedmiotowych. Przyczyną przedmiotową odmowy wszczęcia postępowania może być m.in. wniesienie wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji, która była już poddana kontroli organu, czy Sądu w trybie stwierdzenia nieważności.