Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Mazur (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędzia del.NSA Janusz Furmanek Protokolant asystent Michał Zawadzki po rozpoznaniu w dniu 17 września 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Śląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 10 stycznia 2013 r. sygn. akt IV SA/Gl 1044/12 w sprawie ze skargi Gminy Częstochowa na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie odwołania dyrektora Ośrodka Promocji Kultury 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Wojewody Śląskiego na rzecz Gminy Częstochowa kwotę 180 złotych (sto osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 stycznia 2013 r., sygn. akt IV SA/GL 1044/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu sprawy ze skargi Gminy Częstochowa na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia [...] września 2012 r. nr [...] w przedmiocie odwołania dyrektora Ośrodka Promocji Kultury w punkcie 1. uchylił zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze; w punkcie 2. określił, że zaskarżony akt nie podlega wykonaniu; w punkcie 3. zasądził od organu na rzecz strony skarżącej kwotę 240 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia Sąd I instancji przedstawił następujący stan faktyczny i prawny sprawy.
Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] września 2012 r. Wojewoda Śląski stwierdził nieważność Zarządzenia Nr [...] Prezydenta Miasta Częstochowy z dnia [...] lipca 2012 r. w sprawie odwołania Dyrektora Ośrodka Promocji Kultury "[...]" w Częstochowie jako sprzecznego z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j.Dz.U. z 2012 r. , poz. 406; dalej: ustawa). W uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewoda wskazując na przepis art. 15 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy stwierdził, iż z przepisu tego bezwzględnie wynika, iż warunkiem zgodnego z prawem odwołania dyrektora instytucji kultury jest zachowanie trybu w nim określonego, to znaczy zasięgnięcie opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję kultury. Sporną kwestią w tej sprawie pozostaje problem zasięgania opinii stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję kultury. Zdaniem Prezydenta Miasta Częstochowy, wykładnia literalna przepisu, ze względu na zastosowanie spójnika "i" wskazuje na koniunkcję, co oznacza zasięganie opinii stowarzyszeń jednocześnie będących zawodowymi i twórczymi. W związku z tym nie zasięgano opinii stowarzyszeń zrzeszających osoby nie prowadzące profesjonalnej działalności twórczej. Na poparcie swojego stanowiska Prezydent przywołał wyrok NSA z dnia 12 stycznia 2012 r. II OSK 254/11). W ocenie Wojewody przepis wymaga zasięgania opinii stowarzyszeń zawodowych oraz stowarzyszeń twórczych. Wskazuje na ten sam wyrok NSA, w którym podkreślono, iż pojęcie stowarzyszenia twórcze należy rozumieć szeroko obejmując nim tak stowarzyszenia zrzeszające twórców, jak też prowadzące i inspirujące działalność kulturalną. Niedopuszczalne jest, jak wnosi organ nadzoru z tegoż wyroku, zawężanie kręgu podmiotów, które mogą wypowiadać swoją opinię w sprawie odwołania dyrektora instytucji kultury. Sąd stwierdza, że "Ustawodawca wprowadzając obowiązek zasięgania opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych miał na uwadze przede wszystkim stworzenie możliwości wypowiedzenia się organizacji działających w dziedzinie szeroko pojętej kultury, co do powołania lub odwołania dyrektora instytucji kultury funkcjonującej na terenie działania tej instytucji." Jako dodatkowy argument przemawiający na rzecz prezentowanego stanowiska Wojewoda wskazał na regulację zawartą w art. 16 ust. 4 pkt ustawy, zgodnie z którym w skład komisji konkursowej powołuje się dwóch przedstawicieli stowarzyszeń zawodowych lub twórczych właściwych ze względu na zakres działania tej instytucji kultury. Użycie spójnika "lub" świadczy o tym, iż wolą ustawodawcy nie było to, aby w skład komisji konkursowej powoływać przedstawicieli stowarzyszeń będących jednocześnie zawodowymi i twórczymi. Prezydent Miasta Częstochowy, przed odwołaniem dyrektora, uzyskał opinię Organizacji Zakładowej NSZZ "Solidarność", Samodzielnego Koła Stowarzyszeń Polskich Artystów Muzyków, Związku Polskich Artystów Plastyków oraz Częstochowskiego Stowarzyszenia Plastyków im. Jerzego Dudy-Gracza. Natomiast nie wystąpił o opinię do Stowarzyszenia Przyjaciół "Gaude Mater" oraz Stowarzyszenia "Kapela Jasnogórska", które są podmiotami funkcjonującymi na obszarze działania organizatora (Prezydenta Miasta), zaś zakres ich działalności jest związany z rodzajem działalności prowadzonej przez instytucję kultury.