Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska Sędzia NSA Andrzej Kuba (spr.) Protokolant Anna Fyda-Kawula po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2010 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skarg kasacyjnych Ministra Sprawiedliwości oraz M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 10 września 2009 r. sygn. akt VI SA/Wa 1209/09 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] kwietnia 2009 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację radcowską 1. odrzuca skargę kasacyjną M. K.; 2. oddala skargę kasacyjną Ministra Sprawiedliwości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 10 września 2009 r. o sygn. akt VI SA/Wa 1209/09 uwzględnił skargę M. K. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 kwietnia 2009 r. nr [...]w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację radcowską i uchylił zaskarżoną decyzję oraz stwierdził, że nie podlega ona wykonaniu.
Sąd I instancji orzekł w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Uchwałą z dnia 22 września 2008 r. nr [...] Komisja Egzaminacyjna do spraw aplikacji radcowskiej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. ustaliła negatywny wynik egzaminu konkursowego na aplikację radcowską M. K.. Kandydat na aplikanta uzyskał z testu wyboru 189 punktów, w sytuacji gdy pozytywny wynik z egzaminu konkursowego mógł otrzymać kandydat, który uzyskał z testu co najmniej 190 punktów. W tych okolicznościach organ uchwałodawczy Okręgowej Izby Radców Prawnych w W. stwierdził, że M. K. zdał egzamin konkursowy na aplikację z wynikiem negatywnym.
W odwołaniu od tej uchwały M. K. wniósł o uznanie za prawidłowe udzielonych przez niego odpowiedzi na pytania o nr 98, 139, 193, 196, 206, 249 oraz 250 i o zmianę uchwały poprzez ustalenie, że uzyskał wynik pozytywny z egzaminu konkursowego na aplikację radcowską.
Minister Sprawiedliwości decyzją z dnia 22 kwietnia 2009 r. utrzymał w mocy zakwestionowaną uchwałę. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wyjaśnił, że decyzja dotycząca ustalenia wyniku egzaminu konkursowego nie jest decyzją uznaniową, w której Minister Sprawiedliwości ma możliwość wyboru i swobodnej oceny, jaki wynik kandydata może uznać za pozytywny. Przyjęcie, że kandydat uzyskał wynik pozytywny możliwe jest tylko wówczas, jeśli po analizie rozwiązanego przez kandydata testu można ustalić, że uzyskał on co najmniej 190 punktów, co w rozpoznawanej sprawie nie ma miejsca.
Minister Sprawiedliwości odniósł się do zakwestionowanych przez stronę pytań testowych:
1. Pytanie nr 98, brzmiało:
"Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, jeżeli strona będąca osobą fizyczną osobiście wnosząc apelację w sprawie nie będącej sprawą gospodarczą, nie opłaciła jej należną opłatą stosunkową, mimo że jest reprezentowana w sprawie przez radcę prawnego:
A. sąd odrzuci apelację bez wzywania o uiszczenie opłaty,
B. przewodniczący wzywa stronę do uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie pod rygorem odrzucenia apelacji przez sąd,
C. przewodniczący wzywa pełnomocnika strony do uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie pod rygorem odrzucenia apelacji przez sąd."
Na powyższe pytanie kandydat udzielił odpowiedzi "A" zaś zgodnie z kluczem odpowiedzi należało zaznaczyć odpowiedź "C". Organ cytując treść art. 130 § 1 k.p.c. oraz art. 370 k.p.c., stwierdził, że w opisanej w pytaniu sytuacji, przewodniczący wzywa pełnomocnika strony (art. 133 § 3 k.p.c.) do uiszczenia opłaty w wyznaczonym terminie (art. 130 § 1 k.p.c.) pod rygorem odrzucenia apelacji (art. 370 k.p.c.). Zdaniem organu pytanie dotyczyło dokładnie takiej sytuacji, jak wyżej opisana, a odpowiedź nie wynika z przytoczonych przepisów i ich łączne powołanie w kluczu odpowiedzi było konieczne. Art. 1302 § 3 k.p.c., został tu zastosowany a contrario - dla podkreślenia, że tylko w przypadku, gdy apelację wnosi fachowy pełnomocnik, podlega ona odrzuceniu bez wzywania do uiszczenia opłaty. Istota pytania nr 98 sprowadzała się zatem do problemu, kogo wzywa się do uiszczenia opłaty: stronę, czy pełnomocnika.