Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Ludmiła Jajkiewicz Sędzia NSA Jan Bała Sędzia del. WSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz (spr.) Protokolant Tomasz Haintze po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej S. "D. R." z siedzibą w Dz. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we W. z dnia 21 listopada 2012 r. sygn. akt III SA/Wr 148/12 w sprawie ze skargi S. "D. R." z siedzibą w Dz. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] grudnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie zajęcia pasa drogowego oddala skargę kasacyjną.
Objętym skargą kasacyjną wyrokiem z dnia 21 listopada 2012 r., sygn. akt III SA/Wr 148/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny we W. oddalił skargę Stowarzyszenia "[...]" w D. (dalej: Stowarzyszenie, skarżący) na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. (w skrócie: SKO, Kolegium) z dnia [...] grudnia 2011 r., nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania.
Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia:
Stowarzyszenie wystąpiło z wnioskiem o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie zajęcia pasa drogowego: 1) drogi wojewódzkiej nr [...] w miejscowości S., przez umieszczenie plakatów wyborczych umieszczonych na obiekcie inżynierskim (wiadukcie); 2) drogi wojewódzkiej nr [...] i [...] w miejscowości D., przez umieszczenie reklam bez zezwolenia drogi.
Zarząd Województwa [...] postanowieniem nr [...] z dnia [...] października 2011 r. odmówił wszczęcia z urzędu postępowania w sprawie zajęcia pasa drogowego.
Wskutek zażalenia Stowarzyszenia, SKO postanowieniem z dnia [...] grudnia 2011 r. utrzymało w mocy postanowienie organu I instancji. Kolegium stwierdziło, że organ administracji publicznej zobowiązany jest badać wyłącznie zaistnienie dwóch - ujętych w art. 31 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. ), dalej: "k.p.a." - przesłanek dopuszczalności występowania organizacji społecznej z żądaniem wszczęcia postępowania administracyjnego a więc ustalenie, czy żądanie wszczęcia postępowania jest uzasadnione celami statutowymi organizacji społecznej oraz interesem społecznym. Tylko łączne spełnienie dwóch wspomnianych przesłanek uzasadnia żądanie złożone w trybie art. 31 k.p.a.
Zdaniem Kolegium, żądania Stowarzyszenia pozostają w ścisłym związku z jego celami statutowymi.
W ocenie SKO, w rozpatrywanej sprawie, Stowarzyszenie nie wykazało, aby za jego żądaniem przemawiał interes społeczny. We wniosku Stowarzyszenie zdefiniowało ten interes jako "realizacja idei państwa prawa i sprawiedliwości", zaznaczając, że "należy także wziąć pod uwagę kwestie bezpieczeństwa ruchu drogowego". Kolegium zauważyło, że realizacja pewnej idei, bliżej nieskonkretyzowanej (ogólnej), bez jej bezpośredniego powiązania z przedmiotem indywidualnej i konkretnej sprawy administracyjnej, nie może uzasadniać żądania wszczęcia i uczestniczenia na prawach strony w takim postępowaniu. To charakter i przedmiot takiego postępowania oraz cel, jakiemu służy wszczęcie odpowiedniego postępowania, będzie stanowiło o ewentualnym zaistnieniu w sprawie interesu społecznego.
W ocenie SKO, występując z wnioskiem Stowarzyszenie nie wykazało, aby za zasadnością zgłoszonych żądań przemawiał interes społeczny.
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę Stowarzyszenia [...] w D.
Sąd I instancji powołując się na art. 31 § 1 k.p.a. stwierdził, że Stowarzyszenie spełniło dwie z wymienionych w art. 31 § 1 k.p.a. przesłanek pozwalających na dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu administracyjnym. Postępowanie administracyjne w zakresie zajęcia pasa drogowego dotyczy praw i obowiązków innego podmiotu, nie zaś praw i obowiązków organizacji społecznej, jaką jest Stowarzyszenie. Ponadto żądanie Stowarzyszenia mieści się w zbiorze celów statutowych tego podmiotu, ponieważ w § 7 lit. d) statutu tej organizacji przyjęto, że celem Stowarzyszenia jest "podejmowanie działań zmierzających do ochrony pasa drogowego przed nielegalnym jego zajmowaniem, w tym wszczynanie i udział w postępowaniach administracyjnych oraz sądowo-administracyjnych i innych".