Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kuba Sędzia NSA Jan Bała Sędzia del. WSA Dorota Dąbek (spr.) po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Gminy [A.] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt I SA/Sz 323/16 w sprawie ze skargi Gminy [A.] na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w S. z dnia [...] stycznia 2016 r., nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały w sprawie zaciągnięcia przez gminę krótkoterminowego kredytu w rachunku bieżącym na finansowanie przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Gminy [A.] na rzecz Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w S. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2016r., sygn. akt I SA/Sz 323/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę Gminy [A.] na uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w S. z dnia [...] stycznia 2016r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności uchwały nr [...] Rady Gminy [A.] z dnia [...] grudnia 2015r. w sprawie zaciągnięcia przez Gminę [A.] krótkoterminowego kredytu w rachunku bieżącym na finansowanie przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego w 2016r.
Powyższy wyrok Sądu I instancji zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Uchwałą z dnia [...] stycznia 2016r. nr [...] Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w S., działając na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015r. poz. 1515 ze zm., cyt. dalej jako u.s.g.) oraz art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 7 października 1992r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2012r. poz. 1113 ze zm., cyt. dalej jako u.r.i.o.), stwierdziło nieważność uchwały Rady Gminy [A.] z dnia [...] grudnia 2015r. nr [...], z powodu istotnego naruszenia przepisów, tj. art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. d u.s.g., art. 89 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 w związku z art. 242-243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013r. poz. 885 ze zm., cyt. dalej jako u.f.p.). W uzasadnieniu Kolegium wyjaśniło, że w/w naruszenie prawa polegało na postanowieniu w § 1 uchwały o zaciągnięciu w 2016r. kredytu bankowego na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu gminy oraz upoważnieniu wójta gminy do zaciągania kredytu w rachunku bieżącym do wysokości 2.500.000,00 zł (§ 4 uchwały). Kolegium RIO stwierdziło, że jeżeli Rada postanowiła zaciągnąć w 2016r. kredyt krótkoterminowy, oznacza to, że to ona podjęła decyzję o zaciągnięciu tego kredytu, a to jest wprost sprzeczne z w/w przepisami u.s.g. Z kolei przepis art. 89 ust. 1 pkt 1 u.f.p. dopuszcza pokrycie okresowego niedoboru środków finansowych, co nie może mieć jednak zastosowania w przypadku Gminy [A.], gdyż ze sprawozdania statystycznego Rb-Z (kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji) wynika, że wg. stanu na koniec III kwartału 2015r., kwota długu Gminy [A.] osiągnęła poziom 142.074.012,67 zł, co w relacji do wykonanych dochodów budżetu daje 374,46%. Zdaniem Kolegium RIO, zaciągnięcie zobowiązań zwrotnych na finansowanie przejściowego deficytu budżetu w 2016r. w związku z koniecznością obsługi kosztów zadłużenia będzie w sposób negatywny wpływało na kształtowanie się relacji wynikającej z przepisu art. 242, co niewątpliwie negatywnie też wpłynie na wskaźnik z art. 243 u.f.p. Kolegium podkreśliło, że projekt budżetu Gminy [A.] na 2016r., projekt wieloletniej prognozy finansowej na lata 2016-2042 i możliwości sfinansowania deficytu w 2016r. oraz Program naprawczy Gminy przyjęty na lata 2015-2042, uzyskały negatywną opinię składu orzekającego RIO w S.
Organ wyjaśnił również, że wskaźnik dopuszczalnego obciążenia budżetu spłatą długu, obliczany dla 2016r., wynosi 24,04%, przy planowanej spłacie rat zobowiązań na poziomie 178,15%. Jak wynika z w/w relacji, wskaźnik długu został drastycznie przekroczony. W ogólnej kwocie długu kwota 20.501.313,16 zł stanowi zobowiązania wymagalne, których powstanie świadczy o utracie płynności finansowej Gminy. Ten stan finansowy Gminy nie jest nieplanowany i nie ma charakteru przejściowego. W ocenie Kolegium jedynym legalnym przeznaczeniem kredytu krótkoterminowego może być pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, a nie spłata zobowiązań wymagalnych z lat ubiegłych. Kwota tych zobowiązań wydatnie powiększyła planowane na 2016r. wydatki budżetu, co w konsekwencji spowodowało konieczność uchwalenia budżetu z deficytem w wysokości 16.987.301,37 zł. Jako źródło sfinansowania tego deficytu wskazano pożyczkę z budżetu państwa. Wobec powyższego w sytuacji finansowej Gminy jest to jedyne, dopuszczone prawem, źródło pokrycia deficytu budżetu.