Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk Sędzia NSA Cezary Pryca (spr.) Sędzia del. WSA Maria Jagielska Protokolant Anna Tomaka-Magdoń po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2008 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Ministra Sprawiedliwości od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 31 maja 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 324/07 w sprawie ze skargi M. S. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2006 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację notarialną oddala skargę kasacyjną
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 31 maja 2007 r., sygn. akt VI SA/Wa 324/07 w wyniku rozpoznania skargi M. S. uchylił decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] listopada 2006 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia wyniku egzaminu konkursowego na aplikację notarialną, stwierdził, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu i zasądził jednocześnie od Ministra Sprawiedliwości na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym.
M. S. (zwany dalej również skarżącym) w dniu 8 lipca 2006 r. przystąpił do egzaminu konkursowego na aplikację notarialną przed Komisją Egzaminacyjną do spraw aplikacji notarialnej przy Ministrze Sprawiedliwości na obszarze właściwości Izby Notarialnej w P.
Uchwałą nr [...], doręczoną skarżącemu w dniu 11 lipca 2006 r., Komisja Egzaminacyjna stwierdziła, że egzaminowany zdobył z testu kwalifikacyjnego 188 punktów, co oznaczało uzyskanie negatywnego wyniku egzaminu konkursowego na aplikację notarialną.
W odwołaniu od powyższej uchwały M. S. wniósł o ponowną ocenę pracy testowej i ustalenie nowego wyniku egzaminu w związku z niezaliczeniem jako prawidłowych odpowiedzi na pytania o numerach 26, 42, 149, 156, 172 oraz 249.
Minister Sprawiedliwości decyzją z dnia [...] listopada 2006 r. utrzymał w mocy zaskarżoną uchwałę nr 29/K/2006. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy podał, że nie stwierdził, by egzamin, którego skarżący był uczestnikiem, przeprowadzony został niezgodnie z wymogami ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zm.), dalej: Prawo o notariacie i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie komisji egzaminacyjnej do spraw aplikacji notarialnej oraz szczegółowego trybu i sposobu przeprowadzenia egzaminu konkursowego i notarialnego (Dz. U. Nr 258, poz. 2168 ze zm.). Zdaniem organu nie znajdował uzasadnienia zarzut błędnego ustalenia wyniku egzaminu spowodowanego niezaliczeniem jako prawidłowych odpowiedzi udzielonych przez skarżącego na wymienione wyżej pytania o numerze 26, 42, 149, 156, 172 i 249, albowiem na pytania te poprawną była jedynie odpowiedź znajdująca się w tak zwanym "kluczu odpowiedzi", a odpowiedzi udzielone przez skarżącego były błędne.
W złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. skardze na powyższą decyzję M. S. wniósł o jej uchylenie. W uzasadnieniu skargi ponowił argumentację zawartą w odwołaniu akcentując m. in., że na przywołane pytanie nr 26 mające następującą postać: "Umowa przenosząca własność rzeczy, zawarta przez osobę nie będącą jej właścicielem: A. jest nieważna; B. jest ważna, o ile nabywca działał w dobrej wierze; C. jest ważna, ale bezskuteczna." nie mogła być uznana za prawidłową odpowiedź "C", ponieważ brak jest konkretnego przepisu w prawie polskim będącego podstawą prawną odpowiedzi na to pytanie, z czym zgodził się zresztą de facto organ wydający decyzję, który przyjął, iż podstawę prawną może w tym wypadku stanowić sam pogląd doktryny. Odnośnie do pytania nr 42 mającego postać: "Roszczenie o zwrot podwójnego zadatku, wręczonego przy zawarciu umowy przedwstępnej, niezwiązanej z prowadzeniem działalności gospodarczej, wynikające z uchylenia się od zawarcia umowy przyrzeczonej przez stronę, której wręczono zadatek, przedawnia się w terminie: A. jednego roku, od dnia w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta; B. dziesięciu lat, od dnia w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta; C. jednego roku, od dnia w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta, jednak nie później niż dziesięciu lat, od wręczenia zadatku.", skarżący zakwestionował przyjętą przez Komisję Egzaminacyjną odpowiedź "A", albowiem, jak wyjaśnił - Sąd Najwyższy w nieuznanym za nieaktualny wyroku z dnia 4 grudnia 1973 r., sygn. III CRN 281/73 wskazał, że roczny termin przedawnienia przewidziany w art. 390 k.c. odnosi się tylko do tych roszczeń z umowy przedwstępnej, które zostały wyraźnie w tym przepisie wymienione. Nie odnosi się on do żądania zwrotu podwójnego zadatku, wręczonego przy zawarciu umowy przedwstępnej; roszczenie to podlega przedawnieniu dziesięcioletniemu. Skarżący wskazał również na treść art. 394 § 1 k.c., mającą przemawiać za przyjętą powyżej argumentacją. W pytaniu nr 149, mającym następującą postać: "Jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę było nieuzasadnione, natomiast stanowisko pracy poprzednio zajmowane przez zwolnionego pracownika jest już zajęte przez inną, nowozatrudnioną osobę: A. sąd zasądza odszkodowanie, zamiast przywrócić pracownika do pracy; B. sąd przywraca pracownika do pracy na innym stanowisku równorzędnym; C. sąd przywraca pracownika do pracy na poprzednim stanowisku." skarżący, jako prawidłową, zakreślił odpowiedź "A". Zdaniem skarżącego, wskazana przez Komisję Egzaminacyjną odpowiedź "C" nie mogła być zaaprobowana z uwagi na to, sformułowane pytanie nie określało ani żądania pracownika, ani określenia okoliczności czy termin wypowiedzenia uległ już zakończeniu, a więc czy umowa uległa rozwiązaniu, w skutek czego pytanie było nieprecyzyjne. Organ wydający decyzję nie wziął tych zarzutów pod uwagę, tym samym błędnie zinterpretował art. 45 Kodeksu pracy. Odnośnie do pytania nr 156 o treści "Dokonanie przez jednego z rodziców czynności dotyczących zarządu majątkiem dziecka: A. wymaga zgody drugiego z rodziców; B. każdy z rodziców może dokonywać tych czynności samodzielnie, niezależnie od stanowiska drugiego z rodziców; C. każdy z rodziców może dokonywać tych czynności samodzielnie, chyba że drugi z rodziców sprzeciwia się czynności." skarżący zakreślił, jako prawidłową, odpowiedź "A". Skarżący nie zgodził się z uznaniem za poprawną odpowiedzi "C", ponieważ, jak podał, sporne pytanie było nieprecyzyjne z racji niewskazania w nim, czy czynności, dotyczące zarządu majątkiem dziecka, przekraczają zwykły zarząd czy też nie. Minister Sprawiedliwości wadliwie przyjął, że treść art. 101 § 3 k.r.o. pozostawała poza treścią pytania. Skarżący negatywnie ocenił też sposób sformułowania pytania nr 172 "Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta przed upływem dwóch lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub budowa została przerwana, na czas dłuższy niż dwa lata, a to oznacza: A. wygaśnięcie z mocy prawa pozwolenia na budowę; B. konieczność wydania przez właściwy organ decyzji o stwierdzeniu wygaśnięcia pozwolenia na budowę; C. konieczność wydania przez właściwy organ decyzji o uchyleniu decyzji pozwalającej na budowę". Wyjaśnił, że zaznaczona przez niego odpowiedź "A" winna zostać uznana za prawidłową (obok przyjętej przez Komisję Egzaminacyjną odpowiedzi "B"), skoro decyzja stwierdzająca wygaśnięcie decyzji o pozwoleniu na budowę jest decyzją deklaratoryjną, stwierdzającą wyłącznie skutek prawny, który nastąpił z mocy prawa. Uchylenie zaskarżonej decyzji winno uzasadniać również błędne sformułowanie pytania nr 249 mającego następującą postać: "Organizację aplikacji notarialnej określa: A. Minister Sprawiedliwości; B. Krajowa Rada Notarialna; C. rada izby notarialnej". Prawidłowa odpowiedź, według Komisji Egzaminacyjnej do spraw aplikacji notarialnej, zapisana była pod literą "A", tymczasem, zdaniem skarżącego, żadna z przyjętych odpowiedzi nie mogła być uważana za w pełni prawdziwą, albowiem zgodnie z art. 75 Prawa o notariacie, organizacja aplikacji notarialnej określana jest przez Ministra Sprawiedliwości po uzgodnieniu z Krajową Radą Notarialną. Organ w podanej odpowiedzi skrócił treść przepisu, co pozwoliło mu przyjąć nieuzasadnioną tezę, że zdający nie wykorzystał zasad logicznego myślenia i wnioskowania.