Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Andrzej Kisielewicz Sędzia NSA Joanna Sieńczyło-Chlabicz (spr.) Protokolant Konrad Piasecki po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2016 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Okręgowego Inspektora Pracy w B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 19 listopada 2014 r. sygn. akt I SA/Bk 387/14 w sprawie ze skargi A. M. na decyzję Okręgowego Inspektora Pracy w B. z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia części kary pieniężnej za naruszenie przepisów ustawy o transporcie drogowym 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w B. na rzecz A. M. 600 (sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 19 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 387/14 - po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. M. na decyzję Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektora Pracy w B. z dnia 11 grudnia 2013 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia części kary pieniężnej nałożonej za naruszenie przepisów o czasie prowadzenia pojazdów, wymaganych przerwach i czasie odpoczynku kierowców: uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Państwowej Inspekcji Pracy Okręgowego Inspektora Pracy w B. z dnia 30 października 2013 r., nr [...] (pkt 1); stwierdził, że uchylone decyzje nie mogą być wykonane w całości do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku (pkt 2).
Sąd I instancji za podstawę rozstrzygnięcia przyjął następujące ustalenia.
I
Decyzją Inspektora Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Białymstoku z dnia 22 maja 2012 r. nałożono na A. M. - właścicielkę firmy T. M. A. karę pieniężną w wysokości [...] zł za naruszenie przepisów o transporcie drogowym. [...] (dalej: strona lub skarżąca) uzyskała rozłożenie powyższej kary pieniężnej na raty, z których spłaciła jedynie część.
Wnioskiem z dnia 18 października 2013 r. strona wystąpiła o umorzenie nieopłaconych rat kary pieniężnej w kwocie [...] zł, wskazując na trudną sytuacją materialną, brak majątku i dochodów, które pozwoliłyby na całkowitą spłatę kary pieniężnej.
Decyzją z dnia 30 października 2013 r. Inspektor Pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w B. - działając na podstawie art. 55 i 57 w zw. z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., nr 885 ze zm. - dalej: u.f.p.) - odmówił umorzenia pozostałej do zapłaty części kary pieniężnej w powyższej wysokości.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, że w sprawie nie zaistniała żadna z przesłanek przewidzianych w art. 56 u.f.p.
Orzekając na skutek odwołania strony Okręgowy Inspektor Pracy w B. decyzją z dnia 11 grudnia 2013 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.
Zdaniem organu odwoławczego, w rozpoznawanej sprawie nie mamy do czynienia z żadną z wymienionych w powyższym przepisie przesłanek. Według organu odwoławczego wyliczenie zawarte w cyt. przepisie jest wyczerpujące i stanowi zamknięty katalog sytuacji, w których można uznać, że należności są nieściągalne. Dopiero zaistnienie którejkolwiek z przesłanek zawartych w art. 56 u.f.p. daje potencjalną możliwość umorzenia powstałego zadłużenia.
Organ podkreślił, że ważnego interesu zobowiązanego nie można utożsamiać z jego subiektywnym przekonaniem. Ważny interes w umorzeniu należności ze względu na trudną sytuację skarżącego istnieje wówczas, gdy pomiędzy obowiązkiem zapłaty kary i możliwościami egzystencjalnymi zobowiązanego istnieje tego rodzaju związek, że wykonanie obowiązku może spowodować niemożność zaspokojenia przez zobowiązanego podstawowych potrzeb życiowych. Te właśnie okoliczności powinny być przedmiotem postępowania przed organem. Z załączonych do wniosku dokumentów nie wynika, że strona nie osiąga dochodów, nic do sprawy nie wnosi również wysokość otrzymywanych na dziecko alimentów, ani prowadzone przez prokuraturę postępowanie w sprawie przywłaszczenia mienia ruchomego. Powyższe wskazuje w ocenie Okręgowego Inspektora Pracy w B., że organ I instancji wydając zaskarżoną decyzję ustalił i rozważył sytuację materialną strony w oparciu o wszelkie dostępne źródła którymi dysponował, wyjaśniając stan faktyczny w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia, dochodząc do prawidłowej konstatacji o odmowie umorzenia niespłaconej części kary grzywny, iż zapłata należności nie zagrozi egzystencji strony. Pismem z dnia 19 listopada 2013 r. strona została poinformowana, że ma prawo brać czynny udział postępowaniu odwoławczym, a przed wydaniem decyzji ma możliwość wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, jednakże z wymienionych uprawnień nie skorzystała. Możliwe, że strona znajduje się wprawdzie w trudnej sytuacji finansowej, to jednak kara pieniężna ze swej natury musi stanowić dolegliwość wymuszającą prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z prawem. Umorzenie kary pieniężnej w całości w sytuacji, gdy zobowiązany jest w stanie ją uiścić bez istotnego uszczerbku dla swego istnienia pozostawałoby w sprzeczności z interesem publicznym, który wymaga, by przypadające budżetowi należności publicznoprawne były płacone we właściwych wielkościach i we właściwym czasie. Zatem brak jest też podstaw do umorzenia w części, przypadającej Skarbowi Państwa, należności pieniężnej.