Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Mirosław Trzecki Sędzia NSA Joanna Kabat-Rembelska Sędzia del. WSA Ewa Cisowska-Sakrajda (spr.) Protokolant Anna Ważbińska-Dudzińska po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2017 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Zarządu Województwa [A.] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 4 maja 2015 r., sygn. akt III SA/Gl 404/15 w sprawie ze skargi Miasta [B.] na decyzję Zarządu Województwa [A.] z dnia [...] marca 2014 r., nr [...] w przedmiocie zobowiązania do zwrotu części dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach; 2. zasądza od Miasta [B.] na rzecz Zarządu Województwa [A.] 20.260 (dwadzieścia tysięcy dwieście sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2015r. sygn. akt II SA/Gl 404/15 w pkt 1 uchylił decyzję Zarządu Województwa [A.] z dnia [...] marca 2014r., w pkt 2 zasądził od Zarządu Województwa [A.] na rzecz Miasta [B.] zwrot kosztów postępowania sądowego.
W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji wskazał, że Zarząd Województwa [A.] jako Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa [A.] (IZRPO WS) decyzją z dnia [...] grudnia 2013r. zobowiązała Miasto [B.] do zwrotu dofinansowania w kwocie 2 971 970,97 zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, udzielonego na projekt pn. "[...]" realizowanego w oparciu o umowę z dnia [...] września 2010r. w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa [A.] na lata 2007-2013, Priorytet VI. Zrównoważony rozwój miast, Działanie 6.1. Wzmacnianie regionalnych ośrodków wzrostu, współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Projekt ten został warunkowo wybrany do dofinansowania uchwałą Zarządu Województwa [A.] z dnia [...] sierpnia 2010r., gdyż zgodnie z art. 39 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (ówcześnie obowiązujący: Dz. U. UE. L Nr 210, poz. 25 z późn. zm.), zwanego rozporządzeniem nr 1083/2006, był traktowany jako tzw. "duży projekt" wymagający zatwierdzenia wkładu finansowego przez Komisję Europejską. W konsekwencji tej uchwały w dniu [...] września 2010r. Zarząd Województwa [A.], jeszcze przed uzyskaniem decyzji KE, zawarł z Miastem [B.] umowę warunkową o dofinansowanie tego projektu (§ 2 umowy). Na podstawie tej umowy przyznano beneficjentowi dofinansowanie w kwocie nieprzekraczającej 141 574 456,00 zł. W okresie trwania umowy beneficjentowi zostały wypłacone środki w łącznej kwocie 3 109 685,72 zł tytułem refundacji wydatków.
Następnie instytucja wskazała, że Komisja Europejska pismem z dnia [...] maja 2012r. odmówiła akceptacji projektu do jego finansowania ze środków europejskich, uznając projekt za niemożliwy do zrealizowana w przedstawionym kształcie. Jednocześnie zaleciła rozważenie zredukowania projektu dla zapewnienia trwałości finansowej oraz wskazała, że zmodyfikowany projekt mógłby ponownie podlegać ocenie, po jego uprzedniej analizie z udziałem ekspertów Inicjatywy JASPERS (Wspólna Pomoc we Wspieraniu Projektów dla Europejskich Regionów). Jednakże JASPERS - po dokonaniu analizy wykonalności skierowanego na wniosek beneficjenta w dotychczasowym kształcie projektu - zwrócił uwagę na bardzo poważne zagrożenie realizacji projektu w obecnej perspektywie finansowej i zalecił IZ RPO WSL rozważenie zamieszczenia projektu na liście priorytetów w następnym okresie programowania.
Ponadto - co podkreśliła instytucja - beneficjent do dnia [...] września 2010r. (będącego równocześnie zadeklarowanym terminem rozpoczęcia rzeczowej realizacji projektu), wykonał Wstępne Studium Wykonalności (od [...] sierpnia 2007r. do [...] marca 2008r.); dokumentację budowlaną (od [...] maja 2007r. do [...] listopada 2008r.); Studium Wykonalności (od [...] września 2008r. do [...] marca 2009r.); oraz wycinkę drzew i krzewów (od [...] lutego 2009r. do [...] kwietnia 2009r.). Z dokumentu pn. Karta ewidencji poniesionych nakładów dla zadania "[...]" od [...]/01/2007 do [...]/09/2010 wynika, że beneficjent w okresie od roku 2007 do dnia [...] września 2010r., nie poniósł wydatków związanych z rzeczową realizacją projektu. Jedyny wydatek, jaki poniósł beneficjent po tym czasie (w dniu [...] listopada 2010r.) to wydatek związany z pełnieniem funkcji inżyniera kontraktu w okresie od dnia [...] października 2010r. do dnia [...] października 2010r. W terminie do dnia [...] września 2010r. beneficjent nie rozpoczął natomiast rzeczowej realizacji projektu, tzn. nie przystąpił do prac budowlanych. Umowę z wykonawcą prac inwestycyjnych - Spółką M. S.A. ze S. na budowę nowoczesnej hali widowiskowo-sportowej [...] zawarł dopiero w dniu [...] kwietnia 2013r., czym naruszył § 4 umowy. Beneficjent zobowiązany był do rzeczowego rozpoczęcia realizacji inwestycji do dnia [...] września 2010r., a rzeczowe rozpoczęcie realizacji inwestycji zostało zdefiniowane w § 1 ust. 23 umowy jako data podpisania pierwszej umowy z wykonawcą na realizację projektu. Beneficjent informował instytucję o podejmowanych już po zawarciu umowy działaniach zmierzających do wyłonienia wykonawcy robót budowlanych w trybie przetargowym, a następnie o zawarciu umowy z wykonawcą (kontrakt z dnia [...] kwietnia 2013r.). Dopiero w tym dniu doszło do rozpoczęcia rzeczowej realizacji projektu przez beneficjenta, a środki wydatkowane przez beneficjenta zostały wykorzystane wbrew obowiązującym w tym zakresie procedurom dotyczącym kwalifikowalności wydatków. Beneficjent naruszył przepis art. 56 ust. 3 rozporządzenia nr 1083/2006, jak i również art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (t.j.: Dz. U. z 2013r. poz. 885, z późn. zm.), zwanej u.f.p., co oznacza niekwalifikowalność poniesionych już i zrefundowanych przez instytucje wydatków.