Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Rysz Sędzia NSA Cezary Pryca (spr.) Sędzia del. WSA Izabella Janson po rozpoznaniu w dniu 24 marca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 22 września 2021 r. sygn. akt III SAB/Po 22/21 w sprawie ze skargi J. Z. na bezczynność lub przewlekłość postępowania Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu w przedmiocie wpisu na listę radców prawnych 1. uchyla zaskarżony wyrok w punktach 3 i 4, i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu, 2. zasądza od Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu na rzecz J. Z. kwotę 460 (czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADANIENIE
I
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, wyrokiem z dnia 22 września 2021 r., sygn. akt III SAB/Po 22/21, w sprawie ze skargi J. Z. (dalej jako: "skarżąca") na bezczynność lub przewlekłość postępowania Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu w przedmiocie wpisu na listę radców prawnych, działając na podstawie ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (obecnie: tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako: "p.p.s.a.") umorzył postępowanie w zakresie zobowiązania Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu do załatwiania wniosku skarżącej z dnia [...] czerwca 2020 r., stwierdził, że Okręgowa Izba Radców Prawnych w Poznaniu dopuściła się bezczynności w załatwieniu wniosku skarżącej z dnia [...] czerwca 2020 r., stwierdził, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, a także oddalił skargę w pozostałym zakresie oraz zasądził od Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu na rzecz skarżącej koszty postępowania.
W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że w świetle przepisu art. 37 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. 2021 r. poz. 735 ze zm.; dalej jako: "k.p.a.") przyjmuje się, że bezczynność organu ma miejsce wówczas, gdy nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 (art. 37 § 1 pkt 1 k.p.a.). W przedmiocie wpisu na listę radców prawnych obowiązuje przepis szczególny art. 31 § 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 75 ze zm.), zgodnie z którym uchwała rady okręgowej izby radców prawnych w sprawie wpisu na listę radców prawnych powinna być podjęta w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.
Sąd wyjaśnił, że skarżąca wystąpiła, pismem z dnia [...] czerwca 2020 r. z wnioskiem o wpis na listę radców prawnych. Pierwsze posiedzenie Zespołu ds. wpisów Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu odbyło się dnia 23 lipca 2020 r., a więc przez ponad miesiąc nie zostały podjęte żadne czynności w tej sprawie. Organ nie skorzystał w tym względzie z żadnych możliwości do podjęcia działania mimo, że był zobowiązany do załatwienia sprawy w terminie 30 dnia od dnia złożenia wniosku o wpis na listę radców prawnych. W tym okresie miała zdaniem Sądu miejsce bezczynność organu, przejawiająca się brakiem podejmowania czynności w tej sprawie i jej definitywnego załatwienia. W następstwie kolejnych zdarzeń i czynności podjętych przez organ w celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy uchwałą Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu z dnia 28 września 2020 r. przedłużono termin do załatwienia sprawy do dnia 31 grudnia 2020 r. Po tym terminie żadne czynności w ramach postępowania o wpis na listę radców prawnych z wniosku skarżącej nie zostały podjęte do dnia 29 stycznia 2021 r., kiedy to uchwałą Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu ponownie przedłużono termin do załatwienia sprawy do dnia 31 marca 2021 r. Po tej dacie ponownie nie zostały podjęte żadne czynności procesowe, a sprawa nie została załatwiona w przewidzianym w prawie terminie 30 dni. W tym okresie miała więc miejsce - zdaniem Sądu - również bezczynność Organu, przejawiająca się brakiem podejmowania czynności w sprawie zmierzających do jej definitywnego załatwienia. Dopiero dnia 28 maja 2021 r. Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu podjęła uchwałę o przedłużeniu terminu załatwienia niniejszej sprawy do dnia 30 czerwca 2021 r. Po tym terminie sprawie również nie została załatwiona z uwagi na brak możliwości wglądu do akt osobowych skarżącej, jakie nie zostały przesłane przez organy prokuratury. Dopiero uchwałą Rady Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu z dnia [...] lipca 2021 r. odmówiono skarżącej wpisu na listę radców. Postępowanie w sprawie zostało jednak zakończone i sprawa została merytorycznie zakończona. W rezultacie, zdaniem Sądu zasadne było umorzenie postępowania w przedmiocie zobowiązania Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu do załatwienia wniosku skarżącej z dnia 5 czerwca 2020 r. Sąd wyjaśnił, że w okolicznościach sprawy trafny okazał się zatem zarzut skargi co do bezczynności organu w rozpoznaniu wniosku z 5 czerwca 2020 roku. Ze względu na ustalenia stanu faktycznego sprawy Sąd stwierdził, że bezczynność miała miejsca z rażącym naruszeniem powoływanych uprzednio przepisów. Z uwagi na stwierdzenie bezczynności Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu, w ocenie Sądu nieuprawniony był natomiast sformułowany w skardze zarzut przewlekłości organu w rozpoznaniu wniosku o wpisu na listę radców prawnych skarżącej. Mając na względzie specyficzne uwarunkowania stwierdzonej bezczynności spowodowane również ograniczonymi możliwościami do skorzystania z przysługującego prawa wglądu do akt osobowych i dyscyplinarnych skarżącej Sąd stwierdził brak potrzeby nakładania na organ grzywny, o której mowa w art. 149 § 2 p.p.s.a. W pozostałym zakresie Sąd skargę oddalił.