Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marzenna Zielińska Sędzia NSA Maria Jagielska (spr.) Sędzia del. WSA Joanna Zabłocka Protokolant Paweł Gorajewski po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2014 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W. Z. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 18 lipca 2012 r. sygn. akt VI SA/Wa 796/12 w sprawie ze skargi W. Z. na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [...] kwietnia 2010 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji o udzieleniu zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od W. Z. na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt VI SA/Wa 796/12 oddalił skargę W. Z. na decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia [...] kwietnia 2010 r., nr [...] odmawiającą wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o udzieleniu zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej.
Jak zreferował Sąd I instancji, wnioskiem z dnia [...] września 2009 r. na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 267), dalej: k.p.a., z uwagi na naruszenie art. 30 ust. 2 oraz 40 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (t.j.: Dz. U. z 2005 r. Nr 111, poz. 937 ze zm.), dalej: p.p.o.p.w., W. Z. (skarżący) zwrócił się do KNF o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) z dnia [...] września 2004 r. o udzieleniu zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej W. D. M. S.A. w W. Argumentował, że jest legitymowany do złożenia wniosku (art. 157 § 2 k.p.a.), ponieważ w przypadku stwierdzenia nieważności decyzji po jego stronie powstanie roszczenie względem Skarbu Państwa oparte na podstawie art. 417 § 1 oraz 4171 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dalej: k.c.
Decyzją z dnia [...] kwietnia 2010 r. KNF utrzymała w mocy wydaną pierwotnie decyzję z dnia [...] grudnia 2009 r., nr [...] odmawiającą wszczęcia postępowania nadzwyczajnego z powodu braku po stronie wnioskodawcy interesu prawnego. KNF uznała, że wskazane przez W. Z. art. 6 i 7 k.p.a., art. 30 ust. 2 oraz 40 p.p.o.p.w. nie są normami o charakterze publicznoprawnym, z których wynikałyby dla niego prawa i obowiązki, dlatego nie mogą uzasadniać jego interesu prawnego w tej sprawie. Okoliczność, że w przypadku unieważnienia decyzji wnioskodawca, w oparciu o art. 417 § 1 oraz 4171 § 2 k.c., będzie mógł wystąpić z roszczeniem do Skarbu Państwa o naprawienie szkody, zaś umowy zawarte pomiędzy nim a W. D. M. S.A. zostaną uznane za nieważne w rozumieniu art. 58 § 1 k.c., co spowoduje zaliczenie wierzytelności skarżącego do pierwszej kategorii należności podlegających zaspokojeniu z funduszu masy upadłościowej w myśl art. 342 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j.: Dz. U. z 2012 r., poz. 1112 ze zm.), dotyczy przyszłych stosunków cywilnoprawnych i nie stanowi o interesie prawnym skarżącego.
Po uchyleniu przez Naczelny Sąd Administracyjny pierwotnego wyroku Sądu I instancji i stwierdzeniu, że KNF jest ministrem w rozumieniu art. 5 § 2 pkt 4 k.p.a., i dlatego jest organem właściwym do rozpatrzenia wniosku, wyrokiem z dnia 18 lipca 2012 r. WSA w W. oddalił skargę.
Sąd stwierdził, że istotą sprawy jest odpowiedź na pytanie, czy skarżący spełnia warunek z art. 157 § 2 k.p.a., czyli czy posiada przymiot strony w postępowaniu z wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji KPWiG z dnia [...] września 2004 r. o udzieleniu zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej przez W. D. M. S.A. w W. (spółka). Sąd wskazał, że podstawą żądania skarżącego jest poniesienie przez niego szkody finansowej wskutek działania W. D. M. S.A. i dalej stwierdził, że okoliczność, iż spółce cofnięto zezwolenie na działalność maklerską z powodu podejmowania działań niezgodnych z prawem, a w konsekwencji ogłoszono upadłość, nie oznacza, że skarżący - będąc jej klientem - jest uprawniony do zgłoszenia zarzutu rażącego naruszenia prawa przez KPWiG przy udzielaniu spółce zezwolenia. W ocenie Sądu rację ma KNF, że skarżący, który nie był stroną postępowania o udzielenie zezwolenia W. D. M. S.A., obowiązany jest wskazać konkretny przepis prawa materialnego, którego naruszenie stanowi naruszenie jego uprawnienia. Skarżący powinien zatem wykazać związek materialnoprawny między obowiązującą normą administracyjnego prawa materialnego, a jego konkretną sytuacją prawną, polegającą na tym, że zastosowanie tej normy może mieć wpływ na jego sytuację w zakresie prawa materialnego. Zdaniem Sądu, szkoda powstała po stronie skarżącego wskutek działania W. D. M. S.A., z którym skarżący zawarł umowę, nie ma związku z prawidłowością udzielenia tej spółce zezwolenia. Skarżący nie może wywodzić swego interesu prawnego w sprawie administracyjnej z samego faktu, że w przypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, po jego stronie powstanie roszczenie względem Skarbu Państwa oparte na podstawie art. 417 § 1 oraz art. 4171 § 2 k.c. Z roszczenia odszkodowawczego wynika jedynie jego interes faktyczny i majątkowy - chroniony w postępowaniu przed sądem powszechnym. Jak podkreślił WSA, zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej dotyczyło tylko sfery uprawnień i obowiązków W. D. M. S.A. i nie dotykało bezpośrednio interesu prawnego skarżącego. Skoro skarżący nie podał żadnej normy prawnej, z której bezpośrednio dla niego wynikałyby prawa i obowiązkowi uprawniające do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji objętej skargą, a dochodzenie roszczeń przed sądem powszechnym nie uzasadnia jego interesu prawnego w postępowaniu administracyjnym, to niezasadne okazały się zarzuty naruszenia art. 28 w zw. z art. 157 § 2 k.p.a. oraz art. art. 2, 7 i 77 Konstytucji RP.