Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Mirosław Trzecki po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2019 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej J.B. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2019 r., sygn. akt VI SO/Wa 3/19 w zakresie odrzucenia wniosku J.B. o wymierzenie Zarządowi Związku Biur Porad Obywatelskich w Warszawie grzywny w trybie art. 55 § 1 p.p.s.a. postanawia: 1. odrzucić skargę kasacyjną; 2. zwrócić J.B. ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego uiszczony wpis od skargi kasacyjnej w kwocie 100 (stu) złotych.
Postanowieniem z 10 czerwca 2019 r., sygn. akt VI SO/Wa 3/19, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił wniosek J.B. o wymierzenie Zarządowi Związku Biur Porad Obywatelskich w Warszawie grzywny w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.; dalej "p.p.s.a."). Sąd uznał, że Zarząd Związku Biur Porad Obywatelskich nie jest organem, a więc nie miał obowiązku przekazania złożonej przez J.B. skargi.
Powyższe postanowienie zostało doręczone J.B. wraz z pouczeniem, że przysługuje od niego zażalenie.
Zażalenie od powyższego postanowienia złożył J.B. osobiście.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności należy ustalić, czy złożony przez stronę środek zaskarżenia jest zażaleniem - zgodnie z pouczeniem Sądu - czy skargą kasacyjną.
Jak wynika z art. 173 § 1 p.p.s.a od wydanego przez wojewódzki sąd administracyjny postanowienia kończącego postępowanie w sprawie przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Do postanowień takich należą m.in. postanowienia o odrzuceniu złożonego przez stronę środka zaskarżenia. Natomiast art. 194 § 1 pkt 10 p.p.s.a. wskazuje, że w sprawie, w której przedmiotem jest ukaranie grzywną, przysługuje zażalenie.
Wobec powyższego należy stwierdzić, że zaskarżone postanowienie WSA w Warszawie z 10 czerwca 2019 r. nie zostało wydane w przedmiocie ukarania grzywną, lecz odrzucało wniosek o takie ukaranie, złożony na podstawie art. 55 § 1 p.p.s.a. Wobec tego stanowiło ono postanowienie kończące postępowanie w sprawie. Przysługiwała więc od niego skarga kasacyjna, zgodnie z art. 173 § 1 p.p.s.a. i jako ten środek zostało złożone pismo skarżącego zatytułowane "zażalenie".
Następnie należy wskazać, że stosownie do art. 175 § 1 p.p.s.a. skarga kasacyjna powinna być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli skargę kasacyjną sporządza sędzia prokurator, notariusz, radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, będący stroną, jej przedstawicielem lub pełnomocnikiem (art. 175 § 2 p.p.s.a.).
Okoliczność, że ten środek zaskarżenia został sporządzony przez profesjonalnego pełnomocnika nie może ulegać wątpliwości i powinna być wykazana wraz ze złożeniem tego środka odwoławczego. Bak w tym zakresie nie podlega konwalidowaniu.
Z akt sprawy nie wynika natomiast w sposób niebudzący wątpliwości, że skarga kasacyjna od postanowienia z 10 czerwca 2019 r. została sporządzona przez profesjonalnego pełnomocnika, a więc NSA zobowiązany był do jej odrzucenia na mocy art. 180 p.p.s.a.
Na marginesie należy jednak zauważyć, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, doręczając zaskarżone postanowienie, błędnie pouczył skarżącego o przysługującym mu prawie wniesienia zażalenia, zamiast pouczyć o przysługującym mu prawie wniesienia skargi kasacyjnej i jej wymogach formalnych. Podkreślenia przy tym wymaga, że błędne pouczenie strony o przysługujących środkach odwoławczych nie może powodować, że przysługuje jej inny środek odwoławczy niż wynika to z przepisów p.p.s.a. Jednakże, w sytuacji gdy na skutek błędnych działań sądu administracyjnego strona uchybi wymaganiom formalnym przewidzianym dla danego środka odwoławczego i zostanie on odrzucony, to jest uprawniona do wystąpienia z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności procesowej, co pozwoli na uniknięcie negatywnych konsekwencji uchybień powstałych bez winy strony.
Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje zatem, że na podstawie art. 87 § 1 p.p.s.a. strona skarżąca może w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminowi (tj. od chwili doręczenia jej niniejszego postanowienia sądu kasacyjnego) złożyć do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia WSA z 10 czerwca 2019 r. odrzucającego wniosek. We wniosku o przywrócenie terminu należy podnieść, że Sąd I instancji błędnie pouczył stronę, że od tego postanowienia przysługuje zażalenie do Naczelnego Sądu Administracyjnego, gdy tymczasem przysługiwała skarga kasacyjna. Wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu strona musi dokonać uchybionej czynności, czyli musi złożyć skargę kasacyjną sporządzoną przez adwokata lub radcę prawnego, co wynika z art. 175 § 1 p.p.s.a. Jeżeli J.B. posiada takie uprawnienia, powinien to wykazać.
WSA w Warszawie, rozpatrując wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej, uwzględni zaś, że błędne pouczenie nie może szkodzić stronie, która dokonała czynności procesowej zgodnie z nim.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 180 p.p.s.a. oraz art. 232 § 1 pkt 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji