Skarga kasacyjna na uchwałę Krajowej Rady Notarialnej w przedmiocie wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Zofia Borowicz Sędzia NSA Gabriela Jyż (spr.) Sędzia del. WSA Małgorzata Jużków Protokolant Marta Podoba po rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2015 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Krajowej Rady Notarialnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 19 grudnia 2013 r. sygn. akt VI SA/Wa 2085/13 w sprawie ze skargi A. Cz. na uchwałę Krajowej Rady Notarialnej z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji 1. uchyla zaskarżony wyrok; 2. oddala skargę; 3. zasądza od A. Cz. na rzecz Krajowej Rady Notarialnej kwotę 280 (dwieście osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Inne orzeczenia o symbolu:
6172 Notariusze i aplikanci notarialni
Inne orzeczenia z hasłem:
Aplikacje prawnicze
Inne orzeczenia sądu:
Naczelny Sąd Administracyjny
Inne orzeczenia ze skargą na:
Rada Notarialna
Uzasadnienie strona 1/10

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., w sprawie ze skargi A. Cz. na uchwałę Krajowej Rady Notarialnej z dnia [...] czerwca 2013 r. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji notarialnej, uchylił zaskarżoną uchwałę oraz utrzymaną nią w mocy uchwałę z dnia [...] lipca 2012 r., twierdził, że uchylone uchwały nie podlegają wykonaniu oraz orzekł o kosztach.

Stan sprawy przyjęty przez Sąd I instancji przedstawiał się następująco:

uchwałą z dnia [...] lipca 2012 r. Rada Izby Notarialnej w W. odmówiła skarżącej - aplikantce notarialnej - A. Cz. wydania zaświadczenia potwierdzającego odbycie aplikacji z powodu nieuzyskania pozytywnej oceny z kolokwium.

Objętą skargą uchwałą z dnia [...] czerwca 2013 r. Krajowa Rada Notarialna utrzymała w mocy uchwałę Rady Izby Notarialnej w W.. Organ odwoławczy odnosząc się do rozumienia pojęcia "pieczy nad wykonywaniem zawodu zaufania publicznego" wskazał, że organizacja aplikacji notarialnej jest elementem "pieczy" zmierzającym do zapewnienia jak najwyższego poziomu szkolenia, co wiąże się z koniecznością weryfikacji wiedzy nabytej przez aplikantów. Organ zauważył, że ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r., Nr 189, poz. 1158 ze zm., dalej: p.o.n.) nie normuje w szerszym zakresie kwestii kolokwiów oraz sprawdzianów - pozostawiając tę kwestię organom samorządu zawodowego. W oparciu o art. 40 § 1 pkt 9 i art. 73 powołanej ustawy do kompetencji Krajowej Rady Notarialnej oddano ustalenie programu aplikacji, co oznaczało, że podjęta uchwała z dnia 18 września 2009 r., nr VII/48/2009 ustalająca program aplikacji, miała umocowanie ustawowe zawierając normy obowiązującego prawa wewnątrzkorporacyjnego. Organ wskazał również, że w rozumieniu art. 74 § 2 p.o.n., "ukończenie aplikacji" oznacza wywiązanie się z wymaganych obowiązków, w tym zdania egzaminów. Otrzymanie zaświadczenia o odbyciu aplikacji musi wiązać się zatem ze spełnieniem obowiązków przewidzianych w programie aplikacji, czyli także ze zdaniem kolokwiów. W ocenie organu skoro, w uchwale o programie aplikacji przewidziano kolokwia, których celem jest sprawdzenie wiedzy aplikanta nabytej w czasie aplikacji, to aby można było mówić o ukończeniu aplikacji należało przyjąć, że aplikant zaliczył przewidziane programem kolokwia, co wynika tak z treści art. 72 § 1 p.o.n. jak i rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie organizacji aplikacji notarialnej (Dz. U. Nr 258, poz. 2196 ze zm., dalej: rozporządzenie w sprawie organizacji aplikacji notarialnej). Niezłożenie przez aplikanta w toku aplikacji któregokolwiek z kolokwiów oznacza, w ocenie organu, niewykonanie przez aplikanta obowiązku w zakresie objętym programem aplikacji, wobec czego jest powodem do odmowy otrzymania zaświadczenia o odbyciu aplikacji.

Sąd I instancji uwzględniając skargę na tą uchwałę stwierdził, że pojęcie "odbycie aplikacji notarialnej" należy wyprowadzić z treści art. 72 § 2 p.o.n., zgodnie z którym aplikantowi, który odbył aplikację notarialną, o której mowa w § 1, rada właściwej izby notarialnej wydaje zaświadczenie o odbyciu aplikacji notarialnej. Odbycie aplikacji w rozumieniu powołanego przepisu to spełnienie wymagań określonych w § 1 art. 72, określającego, że aplikacja notarialna rozpoczyna się 1 stycznia każdego roku, trwa 2 lata i 6 miesięcy i polega na zaznajomieniu się aplikanta z całokształtem pracy notariusza. W ramach szkolenia aplikant jest obowiązany do zaznajomienia się z czynnościami sądów w sprawach cywilnych, gospodarczych i wieczystoksięgowych. Sąd stwierdził, że rozporządzenie w sprawie organizacji aplikacji notarialnej posługuje się podobnym do przyjętego w ustawie Prawo o notariacie, pojęciem odbywania aplikacji notarialnej. W § 1 ust. 1 i 2 oraz § 6 rozporządzenia określono bowiem, że odbywanie aplikacji notarialnej jest szkoleniem pod kierownictwem wyznaczonego notariusza przez zapoznawanie się aplikanta z czynnościami należącymi do zakresu obowiązków notariusza. Przepisy § 5 i § 9 dookreślają okres zaznajamiania się z całokształtem pracy notariusza oraz odbywaniem szkolenia we wskazanych sądach przez zaznajomienie się z czynnościami tych sądów. Ponadto § 2 rozporządzenia określa obowiązki aplikanta jako sumienne wykonywanie powierzonych mu obowiązków i poleceń, uczestniczenie w zajęciach szkoleniowych i stałe podnoszenie poziomu wiedzy zawodowej. W ocenie Sądu I instancji, żaden z przywołanych obowiązków nie daje podstaw do stwierdzenia, że negatywny wynik z kolokwium powoduje skutek w postaci odmowy wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji. Podobnego skutku nie można, zdaniem Sądu, wyprowadzić w oparciu o § 13 rozporządzenia jak również z treści uchwały Krajowej Rady Notarialnej nr VII/48/2009 z 18 września 2009 r. uzupełnionej uchwałą nr VII/84/2011. W § 1 ust. 2 zdanie ostatnie określono: "Wykonanie przez aplikanta obowiązków objętych niniejszym programem uprawnia go do uzyskania zaświadczenia o odbyciu aplikacji". Obowiązki te, to przejście programu szkolenia w zakresie wskazanym w § 3 uchwały i taki program szkolenia, co Sąd uznał za bezsporne, skarżąca przeszła. Sąd zwrócił uwagę, że również § 6 uchwały nie wywołuje skutku w postaci odmowy wydania zaświadczenia, gdyż przewiduje on wyłącznie obowiązek powtórzenia kolokwium w przypadku uzyskania z niego przez aplikanta negatywnego wyniku. W takim stanie, za nieuprawniony Sąd I instancji uznał wniosek organu, że w pojęciu "odbycia aplikacji notarialnej" mieści się także sprawdzanie wiedzy aplikanta i uzależnienie wydania zaświadczenia o odbyciu aplikacji od wyniku tych sprawdzianów. Powołane w podstawie prawnej zaskarżonej uchwały art. 72 p.o.n. oraz § 13 rozporządzenia nie dawały wobec tego podstaw do odmowy wydania wnioskowanego przez skarżącą zaświadczenia o obyciu aplikacji notarialnej. Sąd zauważył także, że samorząd notariuszy nie mógł konstruować normy prawnej przez dokonanie obowiązującej wykładni przepisów prawa powszechnego w szczególności nie poprzez uzasadnienie odmowy wydania zaświadczenia argumentując, że skoro § 13 rozporządzenia daje możliwość samorządowi przeprowadzanie kolokwiów, to należy przyjąć, że kolokwia służą do sprawdzenia wiedzy aplikanta. Jeżeli zatem aplikant nie wykazał się pożądaną wiedzą, to nie można wydać mu zaświadczenia o odbyciu aplikacji, stanowiącego warunek dopuszczenia do egzaminu. Przez dokonanie takiej wykładni, będącej w ocenie Sądu wykładnia kontra legem, samorząd notariuszy nie mógł wytworzyć normy prawnej wiążącej negatywny wynik z kolokwium z odmową wydania zaświadczenia. Taka wykładnia "uzupełniającej" przepisów art. 72 i art. 74 § 2 p.o.n. w istocie przepisy te naruszała.

Strona 1/10
Inne orzeczenia o symbolu:
6172 Notariusze i aplikanci notarialni
Inne orzeczenia z hasłem:
Aplikacje prawnicze
Inne orzeczenia sądu:
Naczelny Sąd Administracyjny
Inne orzeczenia ze skargą na:
Rada Notarialna