Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Drachal Sędzia NSA Henryk Wach (spr.) Sędzia del. WSA Mirosław Trzecki Protokolant Anna Ważbińska-Dudzińska po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2015 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 11 lutego 2014 r. sygn. akt V SA/Wa 2001/13 w sprawie ze skargi A. K. na decyzję Ministra Finansów z dnia [...] czerwca 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia należności z tytułu grzywny nałożonej mandatem karnym oddala skargę kasacyjną.
Po rozpoznaniu skargi A. K. (dalej: skarżąca) Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 11 lutego 2014 r., sygn. akt V SA/Wa 2001/13 uchylił decyzję Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2013 r., nr [...] w przedmiocie odmowy umorzenia grzywny nałożonej mandatem karnym kredytowanym.
Sąd orzekał w następującym stanie faktycznym i prawnym.
W dniu [...] sierpnia 2012 r. do [...] Urzędu Wojewódzkiego w W. wpłynął wniosek skarżącej w sprawie umorzenia w całości płatności grzywny nałożonej mandatem karnym kredytowanym z dnia [...] lipca 2012 r. w kwocie 400 zł, seria CS numer [...].
Wojewoda [...] (dalej: organ I instancji) decyzją z dnia [...] listopada 2012 r., znak: [...] odmówił umorzenia w całości płatności grzywny. W uzasadnieniu wskazał, że badając akta sprawy ustalono, iż skarżąca przyjęła mandat karny kredytowany i pokwitowała jego odbiór, a zatem w dniu potwierdzenia odbioru mandat stał się prawomocny i tym samym zostało zakończone postępowanie mandatowe. Organ podał, że podstawą prawną do rozpatrzenia wniosku strony jest ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm., dalej: u.f.p.). W ocenie organu zgodnie z przepisami wskazanej ustawy wierzyciel może orzec o umorzeniu należności jedynie w wypadku istnienia ważnego, wykazanego przez stronę postępowania, interesu dłużnika lub interesu publicznego uzasadniającego przyznanie żądanej ulgi. Musiałby, zatem zostać wykazany szczególnie uzasadniony wypadek, a więc powód specjalny, niezwykły i wyjątkowy. Fakt, że skarżąca znajduje się w trudnej sytuacji finansowej zdaniem organu nie stanowi o wyjątkowości jej położenia. Twierdzenie, że zobowiązana nie jest w stanie dokonać zapłaty przedmiotowej grzywny, z uwagi na to, że samotnie wychowuje dwójkę dzieci, nie jest bezwzględną podstawą do umorzenia zobowiązania. Ponadto wskazano, że nie było postaw do przypuszczenia, że egzekucja przedmiotowej należności budżetowej okaże się bezskuteczna.
Po rozpatrzeniu odwołania Minister Finansów decyzją z dnia [...] czerwca 2013 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu I instancji. W uzasadnieniu stwierdził, że z art. 64 u.f.p. wynika, iż możliwość umorzenia zobowiązania ma charakter uznaniowy, co oznacza, że jeśli zostaną spełnione przesłanki umożliwiające udzielenie ulgi, legalne będzie zarówno rozstrzygnięcie zgodne z wnioskiem, jak i odmawiające uwzględnienia żądania. W ocenie Ministra Finansów na podstawie informacji zebranych w toku postępowania odwoławczego należało uznać, że skarżąca nie znajduje się w sytuacji finansowej uzasadniającej umorzenie zobowiązania w całości. Zobowiązana pozostaje w trzyosobowym gospodarstwie domowym. Łączny dochód gospodarstwa domowego, na który składają się świadczenia alimentacyjne, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, dochody ze stypendium socjalnego oraz stypendium dla osoby niepełnosprawnej, wynosi 2.465 zł miesięcznie. Natomiast stałe miesięczne wydatki wynoszą około 1.229 zł. Tym samym dochód przewyższa stałe wydatki o około 1.236 zł. Mając na uwadze powyższe organ wskazał, że sytuacja finansowa zobowiązanej umożliwia spłatę zobowiązania chociażby w ratach. Fakt, że większość dochodów gospodarstwa domowego stanowią dochody wynikające z opieki nad dziećmi nie zmienia oceny, że zobowiązana jest w stanie spłacić należność wynikającą z naruszenia przepisów prawa. W kwestii przesłanki skuteczności postępowania egzekucyjnego organ zauważył, że fakt pozostawania przez zobowiązaną bez pracy nie oznacza, że egzekucja okaże się nieskuteczna. Ocena ta była uzasadniona także tym, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w O., będący organem egzekucyjnym w przedmiotowej sprawie, nie uznał postępowania egzekucyjnego za bezskuteczne.