Skarga kasacyjna na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umów sprzedaży wierzytelności
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, Sędzia NSA: Bogusław Dauter, Sędzia NSA: Antoni Hanusz (spr.), Protokolant Katarzyna Pawłowska, Po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2008 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28 września 2006 r. sygn. akt I SA/Po 1359/05 w sprawie ze skargi D. C. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z dnia 21 września 2005 r. nr [...] w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umów sprzedaży wierzytelności oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie strona 1/2

II FSK 74/07

Uzasadnienie

1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 28 września 2006 r., I SA/Po 1359/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną przez D.C. decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P. z 21 września 2005 r. i poprzedzającą ja decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 31 maja 2005 r. w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu umów cesji wierzytelności. W toku postępowania podatkowego ustalono, że D.C. prowadząca jako osoba fizyczna Firmę Handlową "D" w okresie od dnia 2 stycznia 2001 roku do dnia 12 lutego 2001 roku zawarła (jako kupujący) z Zakładem Energetycznym (jako sprzedający) 9 umów, których przedmiotem były wierzytelności własne strony sprzedającej. W związku z dokonaniem tych czynności, zostały złożone deklaracje dla podatku od czynności cywilnoprawnych i uiszczony został należny podatek. Wnioskiem zaś z dnia 14 maja 2004 roku podatniczka wystąpiła do Naczelnika Urzędu Skarbowego o stwierdzenie nadpłaty w podatku od czynności cywilnoprawnych w kwocie 142.923,64 złote. Uzasadniając wniosek skarżąca podniosła okoliczność, iż umowy sprzedaży wierzytelności własnej zawarte zostały w ramach wykonywania usług finansowych przez firmę "D", w związku z czym nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Organy podatkowe odmówiły podatniczce stwierdzenia nadpłaty argumentując, iż zawarte między stronami umowy sprzedaży wierzytelności nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.), dalej p.c.c. Podniesiono, że strona sprzedająca zbywała własne wierzytelności i nie świadczyła usług pośrednictwa finansowego. Natomiast D.C. będąca nabywcą przedmiotowych wierzytelności, świadczyła wprawdzie usługi pośrednictwa finansowego, lecz nie powstał u niej obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu samego nabycia wierzytelności od Zakładu Energetycznego. Nie uzyskała bowiem w momencie nabycia wierzytelności obrotu w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 roku o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), dalej ustawa o VAT, a jedynie poniosła koszty zakupu. Obrót taki, w ocenie organów podatkowych, podatniczka mogła uzyskać dopiero, gdy sama dokonała zbycia wierzytelności i z tego tytułu mogła być opodatkowana lub zwolniona z podatku VAT.

2. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w zaskarżonym wyroku ocenił, że decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w P z dnia 21 września 2005 roku narusza prawo w stopniu uzasadniającym jej uchylenie. Uzasadniając podjęte rozstrzygniecie sąd pierwszej instancji powołując się na art. 2 ust. 1 oraz art.7 ust.1 pkt 2 ustawy o VAT wskazał, że zakup wierzytelności jest usługą. Istotą tej usługi jest zdjęcie z dotychczasowego wierzyciela (zbywcy) ciężaru egzekucji czy też ryzyka niewypłacalności dłużnika. Usługa ta wyraża się w tym, że usługodawca uzyskuje zysk- generowany "kosztem zbywcy". Zbywca w tym wypadku otrzymuje za wierzytelność cenę niższą od jej wartości nominalnej lub dodatkowo płaci nabywcy prowizję. Z drugiej strony zbywca uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niego: ryzyka niewypłacalności dłużnika, konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki. Zdaniem sądu pierwszej instancji obrót wierzytelnościami w rozumieniu ustawy o VAT następuje już w momencie ich nabycia przez podmiot świadczący usługi finansowe w celu ich dalszej odsprzedaży lub windykacji na własny rachunek i ryzyko, a co się z tym wiąże cywilnoprawna czynność sprzedaży wierzytelności dokonana w takich warunkach jest po stronie nabywcy świadczeniem usługi pośrednictwa finansowego, zwolnionej od podatku VAT. Przepis art.2 pkt 4 ustawy o p.c.c. nie uzależnia wyłączenia czynności od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych od dokonania następnie przez nabywcę prawa majątkowego sprzedaży nabytych w tej drodze praw. Dlatego zdaniem sądu obrót w rozumieniu art. 15 ust.1 ustawy o VAT jest kategorią odnoszącą się do podstawy opodatkowania tym podatkiem, nie zaś kwalifikującą czynność z punktu widzenia określenia istnienia obowiązku podatkowego lub zwolnienia od podatku od towarów i usług. Sąd zastosował tym samym art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) dalej u.p.p.s.a. oraz uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzające ją rozstrzygnięcie organu podatkowego pierwszej instancji.

Strona 1/2